تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی سال تحصیلی 96-95 دوره متوسطه اول از نظر میزان انتقال سواد انرژی

در دنیای امروز اهمیت انرژی در رشد پایدار جوامع و نقش آن در مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جهان امروزی انکارناپذیر است. میزان دسترسی و بهره‌گیری مناسب از منابع انرژی تضمین‌کننده توسعه همه جانبه هر کشوری است. اهمیت این مسئله به گونه‌ای است که در سال‌های اخیر موضوع سواد انرژی مطرح و سعی شده تا در این زمینه فرهنگ‌سازی صورت پذیرد. کتب درسی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم آموزش نقشی پررنگ در انتقال مفاهیم مربوط به منابع انرژی، نحوه مصرف و تولید آن بازی می‌کنند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل محتوای کتب علوم‌تجربی دوره متوسطه اول از لحاظ میزان توجه به مبحث انرژی است. شاخص‌های مورد استفاده برای تحلیل محتوای کتب بر اساس تعریفی است که پاورز و دی واترز از سواد انرژی ارائه کرده اند. داده های حاصل از تحلیل محتوا با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی، فراوانی و درصد فراوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد به مسائل زیست محیطی و اهمیت انرژی در زندگی فردی و اجتماعی افراد توجه زیادی نشده است که با توجه به اهمیت مسئله انرژی در کل دنیا و محدودیت منابع انرژی تجدیدناپذیر مانند نفت و گاز ، مسائل و مشکلات مربوط به آن نتیجه‌ای مطلوب محسوب نمی‌شود. بیشترین تمرکز کتاب های علوم تجربی متوسطه اول بر منابع خانگی تامین انرژی روزانه است که باعث می‌شود دانش‌آموزان دیدی سطحی از منابع تامین انرژی کسب کند و درباره مسائل و مشکلات مربوط به تامین انرژی مصرفی کشور هیچ دیدی نداشته باشند. در بحث مصرف انرژی به مقوله‌هایی همچون مصرف پنهان انرژی نپرداخته است که یکی از ضعف‌های اساسی کتاب‌های علوم تجربی متوسطه اول در زمینه آموزش انرژی محسوب می‌شود. نکته قابل توجه دیگر این است که محتوای کتاب‌های علوم تجربی متوسطه اول به مبحث میزان وارادات و صادرات انرژی و ضرورت صرفه جویی انرژی به میزان کمی پرداخته‌اند.

Energy Literacy in the Science Textbooks of the First-High-School

The importance of energy in the sustainable development of societies and its role in the economic, social and political relations of today's world is indisputable. The availability and proper use of energy resources ensures the full development of any country. Because of the importance of this issue, the topic of energy literacy was introduced in science education in the recent years. Textbooks play an important role in conveying the concepts of energy resources, production of energy and consuming it. The purpose of this research is to analyze the content of the firstgrade students' textbooks in terms of the amount of their attention to the topic of energy. The indicators were used to analyze the content of the textbooks are based on the Powers and De Waters definition of energy literacy. The data from the content analysis were analyzed using descriptive statistics, frequency and percentage of frequency. The results of data analysis show that the environmental issues and the importance of energy in the individual and social life of the people have not been paid much attention. Given the importance of the energy issue in the whole world and the limitation of nonrenewable energy sources, such as oil and gas, their issues and problems, it appears this result is not desirable. The most focus of first secondary science textbooks is on the energy resource in the home, which is created a superfical view about main resource energy and does not create a general picture about issues and problems related to high energy consumption in the country. In the discussion of energy consumption, the hidden energy has not addressed, which is one of the main weaknesses of the first secondary science textbooks in energy education. Another noteworthy point is that the content of the first secondary science textbooks has paid little attention to the amount of inputs and exports, and the need for energy conservation.