نگاهی به جوانان علاف در ایران

جوانان، در کشورهای با رشد ناکافی اشتغال و میزان قابل‌توجه بیکاری و اشتغال ناقص، بیش از سایر اقشار صدمه‌دیده، مأیوس و سرخورده می‌شوند و با احتمال بیشتری در معرض بلاتکلیفی اقتصادی و اجتماعی و آینده نامعلوم قرار می‌گیرند. هرچند برای بیان وضعیت جوانان در بازار کار و پیش‌بینی فرصت‌های شغلی مورد نیاز آنان معمولاً به نرخ بیکاری جوانان و به‌ویژه میزان این نرخ در مقایسه با نرخ بیکاری بزرگسالان توجه می‌شود اما واقعیت این است که این نماگر تنها می‌تواند بخشی از نیروی کار بالقوه جوانان را که به دلیل شرایط اقتصادی یا سایر دلایل نتوانسته بالفعل شود، نشان می‌دهد. بخش دیگری از ذخیره پنهان نیروی کار جوان، جوانان غیرفعالی هستند که علی‌رغم عدم اشتغال به تحصیل و بعضاً حتی علی‌رغم تمایل یا آمادگی برای انجام کار به‌منظور کسب درآمد، به دلیل فراهم‌ نبودن شرایط مناسب وارد بازار کار نشده و غیرفعال مانده‌اند. به این ترتیب بایستی علاوه بر جوانان بیکار، جوانان غیرفعالی که به هر دلیل علی‌رغم میل خود غیرفعال مانده‌اند را نیز به‌عنوان بخش آسیب‌پذیر جمعیت جوان کشور تلقی نمود و مجموع سهم آن‌ها در کل جمعیت جوان کشور را به‌عنوان تقریبی از نیروی کار بالقوه جوانان که بلااستفاده مانده‌ است، تلقی نمود. در این مقاله از نماگر میزان جوانان غیرفعال غیرمحصل استفاده شده است که در ادبیات بین‌المللی بازار کار تحت عنوان جوانان علاف نامیده می‌شود و به‌عنوان تقریبی از بخش غیرفعال جمعیت جوانان آسیب‌پذیر تلقی می‌شوند. بخشی از جمعیت جوان کشور که روال طبیعی گذار از تحصیل به کار را طی نکرده‌اند. با تشریح ویژگی‌های اجتماعی اقتصادی این زیرگروه از جوانان کشور، تصویری از بخش مغفول مانده و پنهان نیروی کار بالقوه جوانان ارائه می‌شود. به این منظور اطلاعات فردی و خانواری مربوط به جوانان 24-15 ساله کشور حاصل از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این مطالعه نشان داد که نزدیک به 30 درصد جوانان کشور علاف هستند به این مفهوم که به تحصیل اشتغال ندارند، کار نمی‌کنند و به دنبال کار نیز نیستند که نشان‌دهنده به‌هدر‌‌ رفتن بخش قابل‌ملاحظه‌ای از بهترین سرمایه‌های انسانی کشور است.