بررسی ارتباط نامتقارن احساسات سرمایه‌گذاران و نوسان‌های شاخص کل به‌روش مارکوف سوئیچینگ

هدف: مالی رفتاری بررسی می‌کند که نگاه سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه و تصمیم‌های آن‌ها، از عوامل روان‌شناختی، نظرها و میزان ریسک‌پذیری آن‌ها نشئت می‌گیرد و تلاش می‌کند تا با بررسی عوامل روان‌شناختی، دلیل تصمیم‌های سرمایه‌گذاران را شناسایی کند. پژوهشگران چندین دهه است تلاش می‌کنند تا ارتباط مستقیم احساسات و بازده شاخص کل را به روش‌های خطی بررسی کنند؛ اما این پژوهش به بررسی ارتباط نامتقارن و غیرخطی بین احساسات سرمایه‌گذاران، بازده و نوسان‌های شاخص کل، به‌تفکیک رژیم‌های رونق و رکود می‌پردازد. رسم توابع واکنش آنی به‌تفکیک رژیم‌ها، این امکان را فراهم می‌کند تا اثر احساسات سرمایه‌گذاران بر نوسان‌های بازار، در رژیم‌های متفاوت بررسی شود. میزان تاثیرپذیری سرمایه‌گذاران از نوسان‌های شاخص کل نشان داده است که در برخی دوره‌ها، ریزش بازار زیان چشمگیری برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته است؛ به همین دلیل، در پژوهش حاضر ارتباط بین روند شاخص کل و احساسات سرمایه‌گذاران بررسی شده است.روش: در این پژوهش از چهار معیار برای سنجش غیرمستقیم احساسات استفاده شد که با به‌کارگیری روش تحلیل مولفه‌های اصلی، ابتدا شاخص ترکیبی احساسات، در بازه زمانی 1390 تا 1400 استخراج شد. در ادامه برای بررسی ارتباط نامتقارن احساسات سرمایه‌گذاران با بازده و نوسان‌های شاخص کل، از مدل غیرخطی مارکوف سوئیچینگ استفاده شد. همچنین برای بررسی تاثیر شوک‌های وارد شده به هریک از متغیرهای پژوهش، از توابع واکنش آنی استفاده شد. برای تخمین مدل پژوهش، از نرم‌افزارهای ایویوز 12 و آکس متریکس 8 استفاده شد.یافته‌ها: نتایج تخمین وجود رابطه نامتقارن بین احساسات سرمایه‌گذاران، بازده و نوسان‌های شاخص کل را در رژیم‌های رونق و رکود تایید می‌کند. در دوران صعودی بازار سرمایه، واکنش سرمایه‌گذاران به نوسان‌های بازار مثبت و شدید است؛ اما در دوران رکود واکنش سرمایه‌گذاران به نوسان‌های بازار منفی است. از سوی دیگر، افزایش بازده در روند نزولی بازار، واکنش منفی سرمایه‌گذاران و در روند رکود، واکنش مثبت آن‌ها را به همراه داشته است. همچنین نتایج استخراج توابع واکنش آنی نشان می‌دهد که شوک وارد شده به هر متغیر، در دوران رونق و رکود واکنش متفاوتی به همراه دارد.نتیجه‌گیری: طبق نتایج پژوهش، احتمال ماندگاری بازار در رژیم رونق 41/54 درصد و در رژیم رکود 58/46 درصد است. این موضوع گویای آن است که تمایل بازار سرمایه، به ماندگاری در رژیم رکود بیشتر است. همچنین خروجی توابع واکنش آنی استخراج شده از مدل، نشان داد که شوک‌های احساسی می‌توانند به تاثیرهای چشمگیری روی بازده بازار سهام منجر شوند. این تاثیرها می‌توانند در رژیم‌های مختلف بازار (رونق یا رکود) متفاوت باشند. نتایج پژوهش حاضر در خصوص تاثیر احساسات سرمایه‌گذاران بر میزان بازده و نوسان‌های بازار بورس، آگاهی بیشتری را در اختیار سرمایه‌گذاران و نهادهای تصمیم‌گیرنده قرار می‌دهد تا مسئولان اجرایی بتوانند راه‌کاری را برگزینند که ضمن کنترل اخبار و شایعاتی که واکنش سرمایه‌گذاران را برمی‌انگیزاند، در جهت افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران و کاهش نوسان‌های بازار اقدام کنند.

investigating the asymmetric relationship between investor sentiments and fluctuations in the overall index via the markov switching method

objective behavioral finance research delves into how investors’ perceptions of the capital market and the decisions they make are influenced by psychological factors, ideas, and their willingness to take risks. in addition, it tries to identify the investors’ decisions by investigating the psychological factors. the researchers have tried for several decades to explore the direct relationship between the sentiments and total index return by linear methods permanently. however, this research examines the asymmetrical relationship between investors’ sentiments and fluctuations in the total index, categorized into recession and boom regimes. generating instantaneous response functions based on regimes enables a comprehensive investigation of how investors’ sentiments impact market fluctuations in distinct market conditions. investors’ perceptions of total index fluctuations revealed significant losses during various periods of market collapse. consequently, this study explores the connection between the total index’s behavior and investors’ sentiments. methodsfour criteria were used in this research to assess the sentiments indirectly. first, the sentiments hybrid index was extracted in the 2011-2021 period using the main components analysis method. then, the non-linear markov switching model was used to investigate the asymmetric relationship between investors’ sentiments and total index returns and fluctuations. moreover, instantaneous response functions were used to investigate the effect of shocks on each research variable. eviews12 and oxmetrics8 software types were used to estimate the research model. resultsthe findings affirm the presence of an asymmetric relationship between investors’ sentiments, returns, and total index fluctuations during both recession and boom periods. investors’ reactions to market fluctuations were found to be positive and significant during the upward market trend of the capital market. however, investors’ reactions to market fluctuations were negative during the downward market trend. furthermore, the study revealed that an increase in returns during a bearish market trend elicited a negative response from investors, while in an upward market trend, it triggered a positive reaction. moreover, extraction results of instantaneous response functions showed that the inserted shocks to the variables in recession and boom periods may lead to different reactions. conclusionas per the research findings, the likelihood of market continuity stands at 41.54% during the boom regime and 58.46% during the recession regime. this shows the fact that the capital market’s tendency to persist in the recession period is higher. moreover, an examination of the derived instantaneous response functions from the model revealed that sentiment shocks can substantially alter stock market returns. the nature of these effects may vary depending on the prevailing market conditions (be it during a recession or a boom). the outcomes of this study enhance the understanding of investors and decision-making institutions regarding the impact of investor sentiments on capital market fluctuations and returns. this insight empowers decision-makers to formulate policies aimed at managing the impact of influential news and rumors, ultimately leading to heightened investor awareness and a reduction in market volatility.