بررسی عملکرد سرمایه‌گذاری عاملی (بتا هوشمند) در بورس اوراق بهادار تهران

هدف: طی سال‌های اخیر و به‌ویژه بعد از بحران مالی سال 2008، سرمایه‌گذاری عاملی به‌شکل گسترده‌ای در کانون توجه مدیران دارایی در سراسر جهان قرار گرفته است. به‌دلیل کمبود پژوهش در این زمینه در بازار سرمایه ایران، هدف از اجرای این پژوهش، ارزیابی عملکرد این روش سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: در این پژوهش عملکرد پنج پرتفوی تک‌عاملی، شامل عامل‌های مومنتوم، ارزش، اندازه، کیفیت و نوسان کم و سه پرتفوی چندعاملی در حد فاصل 1393/4/1 تا 1399/12/29 در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. برای این کار پرتفوهای مبتنی بر پنج عامل مومنتوم، ارزش، اندازه، کیفیت و نوسان کم تشکیل شدند؛ سپس با استفاده از نتایج بخش قبل، سه پرتفوی چندعاملی هم‌وزن، معکوس نوسان و توزیع ریسک برابر، شکل گرفتند. در نهایت، نتایج به‌دست‌آمده از پرتفوهای تک‌عامل و چندعاملی با شاخص کل و شاخص هم‌وزن مقایسه شدند. یافته‌ها: عملکرد تمام پرتفوهای تک‌عاملی و چندعاملی به‌جز عامل مومنتوم در سطح اطمینان 95 درصد از شاخص کل بهتر بود؛ اما در قیاس با شاخص هم‌وزن نتایج متفاوتی به‌دست آمد و فقط دو پرتفوی مبتنی بر عامل اندازه و پرتفوی چندعاملی هم‌وزن در سطح اطمینان 95 درصد عملکرد بهتری از شاخص هم‌وزن داشتند. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش بیانگر آن است که طی دوره بررسی، عملکرد سرمایه‌گذاری عاملی، به‌جز عامل مومنتوم نسبت به شاخص کل بهتر بوده است؛ بنابراین سرمایه‌گذاری عاملی می‌تواند به‌عنوان روشی قابل تامل مدنظر سرمایه‌گذاران و مدیران دارایی در بورس اوراق بهادار تهران قرار گیرد.

performance evaluation of factor investing (smart beta) in tehran stock exchange

objective: in recent years, in particular after the 2008 financial crisis, factor investing received widespread attention from asset managers around the world. due to the lack of enough research in this area in the iranian capital market, the purpose of this study is to evaluate the performance of factor investing in the tehran stock exchange (tse).methods: in this research, the performance of five single-factor portfolios and three multi-factor portfolios were evaluated on tehran stock exchange from 2014 to 2021. first, the five single-factor portfolios were made based on momentum, value, size, quality, and low volatility. then, using the results of single-factor portfolios, three multi-factor portfolios were made based on equal weight (1/n), inverse volatility, and equal risk contribution (erc). the results of single-factor and multi-factor portfolios were compared to overall and equal-weight indices.results: the results achieved from all single-factor portfolios, except those from momentum, and all three multifactor portfolios were better than the overall index with a 95% confidence level. however, compared to the equal-weight index, the results were mixed and only the size factor and equal-weight multi-factor portfolios had better performance within a 95% confidence interval.conclusion: the results of this study indicate that, during the time frame of this study, factor investing showed better performance than the overall index. therefore, this type of investing can be considered a practical type of investment by investors and asset managers on the tehran stock exchange.