بررسی اثر شوک‌های قیمت نفت و تحریم‌های غربی بر خلق نقدینگی بانک‌ها: رویکرد غیرخطی

هدف: خلق نقدینگی یکی از کارکردهای بانک بر اساس تئوری واسطه‌گری مالی است. هدف از این مقاله با توجه به وضعیت خاص کشور، بررسی تاثیر شوک‌های قیمت نفت و همچنین، تحریم‌های اقتصادی بر خلق نقدینگی بانک‌های ایرانی است. روش: این پژوهش در چارچوب غیرخطی با استفاده از مدل‌های رگرسیون انتقال هموار پنل (pstr) اجرا شده است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که الگوی آستانه‌ای انتقال هموار قابلیت دارد که تاثیر شوک‌های قیمت نفت و تحریم‌های اقتصادی توضیح دهد. شوک‌های منفی قیمت نفت، دارای تاثیرهای منفی بر خلق نقدینگی درون ترازنامه و نیز، خلق نقدینگی کل بانک‌های بزرگ است؛ اما اثر آن بر بانک‌های کوچک‌تر مثبت است. آثار شوک‌های مثبت قیمت نفت، فقط بر خلق نقدینگی درون ترازنامه بانک‌های کوچک‌تر معنادار است (اثر منفی). پس از بررسی شوک‌های میانگین قیمت نفت، نتایج نشان داد که شوک‌های قیمت نفت دارای تاثیر منفی بر خلق نقدینگی بانک‌های بزرگ است و در مقابل بر بانک‌های کوچک‌تر اثر معناداری ندارد؛ اما تحریم‌های اقتصادی بر خلق نقدینگی بانک‌های بزرگ تاثیر مثبتی دارد و اغلب بر بانک‌های کوچک‌تر تاثیر منفی معناداری می‌گذارد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج نشان داده است که اثر شوک‌های منفی قیمت نفت بر خلق نقدینگی بانک‌ها، به‌دلیل اثرگذاری آنها بر بانک‌های بزرگ، بیشتر از اثر شوک‌های مثبت قیمت نفت و تحریم‌های اقتصادی است و می‌بایست برای جبران اثرهای منفی آن در بانک‌ها سازوکارهایی ایجاد شود.

investigating the effect of oil price shocks and western sanctions on banks’ liquidity creation: a nonlinear approach

objective: liquidity creation is one of the functions of banks based on the theory of financial intermediation. the purpose of this article is to examine the effects of oil price shocks and economic sanctions on the liquidity creation of iranian banks, given the country’s specific circumstances.methods: this study was conducted in a nonlinear framework using pstr models.results: based on the achieved results of this study, the effects of oil price shocks and economic sanctions can be explained using the smooth transition threshold models. negative oil price shocks have negative effects on the onbalance sheet liquidity creation as well as on the total liquidity creation of large banks but they have a positive effect on smaller banks. the effects of positive oil price shocks are only significant on the onbalance sheet liquidity creation of the larger banks. by examining the average oil price shocks, the results show that oil price shocks harm the liquidity creation of large banks but do not have a significant effect on smaller banks. economic sanctions have a positive effect on the liquidity creation of large banks and do not have a significant effect on smaller banks.conclusion: overall, the results proved that the effect of negative oil price shocks on banks’ liquidity creation is more than the effect of positive oil price shocks and economic sanctions. in addition, mechanisms need to be established to offset its negative effects on banks.