طراحی مدل سنجش ریسک مالیاتی و بررسی اثر آن بر ارزش شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سرمایه ایران

هدف: هدف اولیه این پژوهش طراحی مدل سنجش ریسک مالیاتی برای شرکت‌های پذیرفته‌شده ‌در بورس اوراق بهادار تهران است. از اهداف دیگر این پژوهش بررسی تاثیر ریسک مالیاتی بر ارزش شرکت در چارچوب مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و همچنین مقایسه قدرت توضیح‌دهندگی مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای چندعاملی در رابطه ریسک مالیاتی و ارزش شرکت است.روش: این پژوهش کاربردی بوده و از نوع تحلیلی تبیینی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده‌ در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1396 بوده و نمونه آماری با استفاده از روش حذفی تعداد 103 شرکت انتخاب شده است.یافته‌ها: در این پژوهش مدلی برای سنجش ریسک مالیاتی ارائه شد. در این مدل متغیرهای کمی و کیفی که بیشترین تاثیر را بر شکاف مالیاتی داشتند، شناسایی شدند و در نهایت ریسک مالیاتی از باقی‌مانده این مدل به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که ریسک مالیاتی در هر چهار مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای بر ارزش شرکت تاثیر معنادار و منفی دارد. نتیجه دیگر این پژوهش نشان داد که مدل قیمت‌گذاری پنج‌ عاملی بهتر از سایر مدل‌ها توانایی تبیین رابطه ریسک مالیاتی و ارزش شرکت را دارد.نتیجه‌گیری: آگاهی از اثر ریسک مالیاتی بر ارزش شرکت به سهام‌داران کمک می‌کند در مواقعی ‌که قوانین مالیاتی ‌کشوری تجدید نظر می‌شود، تصمیم‌های لازم و صحیحی اتخاذ کنند، زیرا هر یک از این تصمیم‌ها بر ارزش شرکت و قیمت سهام آن و در نهایت ثروت سهام‌داران و رضایت آنان از شرکت، تاثیرهای متفاوتی خواهند داشت.

Designing a Tax Risk Assessment Model and Its Effect on the Value of Companies Listed on the Iranian Capital Market

Objective: This study is primarily aimed at designing a tax risk assessment model for companies listed on the Tehran Stock Exchange. This research is also aimed at investigating the impact of corporate tax risk on capital asset pricing models and comparing the explanatory power of multifactor capital asset pricing models in relation to corporate tax and a firm’s value.Methods: This research is an applied and analyticalexplanatory. The statistical population of this study have all been selected from companies listed on the Tehran Stock Exchange between 2011 and 2017 and the statistical sample has been selected using systematic elimination method of 103 companies.Results: In the study, a model for the assessment of tax risk has been presented. In this model, the quantitative and qualitative variables that had the greatest impact on tax gap were identified and the tax risk was ultimately obtained from the remainder of this model. The results of the study showed that tax risk, in all four models of capital asset pricing, has a significant and negative impact on the value of the company. Another result of the study found that the fivefactor pricing model is better able to explain the relationship between tax risk and a company’s value.Conclusion: Understanding the impact of tax risk on a company’s value helps shareholders to make the right decisions when national tax laws are revised. This is mainly because each of these decisions will have different effects on the company’s value and its stock price and ultimately the shareholders’ wealth and their satisfaction with the company.