ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری شرکت در بورس اوراق بهادار تهران

هدف: سرمایه‌گذاری کارا مسئولیت‌های بسیار مهم مدیر شرکت است، به‌طوری که اتخاذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری، محرکی برای جریان‌های نقدی آتی و ارزشیابی نهایی شرکت است. اگر سرمایه‌گذاری شرکت ناکارا باشد، تخصیص منابع شرکت به‌شکل بهینه انجام نمی‌شود و بر منافع سهامداران اثرهای زیان‌باری می‎گذارد. از این رو پژوهش حاضر، با هدف مطالعه جنبه‌ای از پیامدهای اقتصادی سرمایه‌گذاری کارا در ایران، به ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری شرکت در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. روش: در این پژوهش عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری بر اساس تئوری‌ها و پژوهش‌های پیشین استخراج شده و هر یک از این عوامل که با سرمایه‌گذاری ارتباط تنگاتنگی دارند، برای سنجش کارایی سرمایه‌گذاری بررسی می‌شوند. خروجی هر یک از مدل‌های اولیه، ابتدا از لحاظ قدرت تشخیص درست شرکت‌های مستعد کم‌سرمایه‌گذاری و بیش‌سرمایه‌گذاری آزمایش می‌شوند؛ سپس از طریق منشاها و پیامدهای کارایی و ناکارایی سرمایه‌گذاری بر اساس تئوری‌ها و پژوهش‌های پیشین، اعتبارسنجی می‌شوند. این فرایند تا زمانی ادامه می‌یابد که مدل بهینه کارایی سرمایه‌گذاری به دست آید. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد از بین هجده متغیری که بررسی شد، فقط پنج متغیر رشد فروش، فرصت‌های رشد، بازده سالانه سهام سال قبل، سود تقسیمی و سرمایه‌گذاری سال قبل توانستند تغییرات سرمایه‌گذاری سال جاری را بیان کنند و قابلیت استفاده برای ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری را داشتند. مدل بومی کارایی سرمایه‌گذاری به‌ترتیب از 14/88‌ درصد و 89/92‌ درصد قدرت تشخیص درست شرکت‌های مستعد بیش‌سرمایه‌گذاری و کم‌سرمایه‌گذاری برخوردار است. به‌علاوه، بر اساس یافته‌ها، هزینه‌های نمایندگی بیش‌سرمایه‌گذاری را افزایش می‎دهد و محدودیت مالی موجب می‎شود کم‌سرمایه‌گذاری افزایش یابد. همچنین کارایی سرمایه‌گذاری بر ارزش افزوده اقتصادی و ارزش شرکت تاثیر مثبت دارد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، سرمایه‌گذاری در محیط ایران علاوه بر عوامل مشترک با محیط‌های اقتصادی خارجی، از عوامل دیگری متاثر است که می‌توانند در تبیین کارایی سرمایه‌گذاری مفید باشند.

Presentation of Firm’s Investment Efficiency Measurement Model inTehran Stock Exchange

Objective: Efficient investment is one of the company’s most important responsibilities, consequently making investment decisions is an incentive for future cash flows and the ultimate evaluation of the company. Thus, if a firm’s investment is inefficient, it will result in the lack of optimal allocation of the company’s resources and will have adverse effects on the shareholders’ interests. Therefore, this research aims at studying the various aspects of the economic consequences of inefficient investment decisions and provides a model for measuring the investment efficiency in Iranian firms. Methods: In this research, the factors affecting investment are extracted based on previous theories and researches. Each of these factors, which are closely related to investment, is investigated to measure investment efficiency. The output of the primary models is firstly tested in terms of accurate detection of under and overinvestment in firms. Secondly, the model is validated through the sources and compared to the consequences of inefficiency and investment efficiency based on previous theories and research. This process continues until an optimal model for investment efficiency is acquired .  Results: The results showed that among the 18 variables studied, only sales growth, growth opportunities, annual returns, dividends, and investments in the past year were able to express the current year’s investment changes and were used for measuring investment efficiency. The native model of investment efficiency has a power of 88.14% and 92.89%, respectively, for an accurate detection of prone companies of over and underinvestment. Also, based on the findings, agency costs lead to an increase in overinvestment and on the other hand financial constraints lead to increase underinvestment, as well as the investment efficiency which has a positive impact on economic valueadded and firm value .  Conclusion: According to the results, investments in Iran, in addition to common factors with foreign economic environments, are influenced by multiple factors that can be useful in explaining investment efficiency.