بررسی و تحلیل تاثیر برخی عوامل موثر بر دستکاری قیمت در بازار سهام ایران

هدف: در پژوهش‎های بسیاری به بحث دستکاری قیمت به‎صورت نظری پرداخته شده، اما شکل تجربی این بحث به‎ویژه در بازارهای نوظهور همانند ایران، کمتر بررسی شده است. از این رو، توجه به این موضوع و شناسایی راه‌های پیشگیری از آن، ضروری است. این پدیده سبب تغییر غیرطبیعی قیمت سهام شرکت‌ها شده و به بی‌اعتمادی بین سرمایه‌گذاران منجر می‎شود. تغییرات غیرطبیعی قیمت سهام، به افزایش نوسان‎های بازار سهام و ریسک بیشتر آن منجر می‌شود. در این پژوهش به‎طور تجربی به بررسی و شناسایی شرکت‌های مستعد دستکاری قیمت در بازار سرمایه ایران پرداخته شده است.روش: برای اجرای این پژوهش از نمونه‎های دستکاری قیمت به روش ورود سفارش اغواکننده در بازار سهام ایران برای دو دوره سه ماهه (یک دوره صعودی شاخص و یک دوره نزولی) استفاده شده است. روشی که برای آزمون و تجزیه و تحلیل داده‌ها به‎کار رفته، رگرسیون پنل لاجیت است.یافته‎ها: نتایج نشان می‎دهد شرکت‌های کوچک با حجم معاملات بالا، شفافیت اطلاعاتی اندک، نوسان بازدهی بالا و با سابقه دستکاری در گذشته، برای دستکاری قیمت مستعدترند. همچنین دستکاری قیمت با تغییرات شاخص بازار رابطه معکوس دارد.نتیجه‎گیری: تغییرات شاخص بازار متغیر تاثیرگذاری بر احتمال دستکاری قیمت است. احتمال وقوع دستکاری قیمت در بازارهای رکودی، به‎دلیل مشکل بودن کسب بازدهی در آنها، بیشتر است، زیرا در بازارهای صعودی که اغلب سهم‎ها با رشد قیمت مواجه می‎شوند، انگیزه کمتری برای این نوع اقدامات وجود دارد.