مدل‏سازی عامل‏گرای رفتار سهام‏داران در بازار سرمایه ایران

هدف:یکی از دغدغه‏های متولیان بازار پیش‏بینی تاثیرات استراتژی‏های جدید باتوجه به ناهمگن بودن، عقلانیت محدود و عوامل رفتاری در تصمیم‏گیری سهامداران است. بازار سهام ایران همواره با نواسانات شدیدی روبرو بوده، آگاهی از تاثیرات استراتژی‏ها قبل از اجرا به متولیان در جهت کاراتر نمودن بازار کمک می‏نماید. هدف اصلی این تحقیق ایجاد یک بازار مصنوعی مطابق با بازار سهام ایران بوده به نحوی که بتوان سناریوهای مختلف را شبیه‏سازی نمود. روش:یکی از حوزه‏های نوظهور در تحقیق در عملیات «تحقیق در عملیات رفتاری» است که با ابزار مدلسازی مبتنی برعامل، ما را در حل این مسئله یاری می‏رساند. در این پژوهش با تمرکز بر قابلیت‏های مدلسازی مبتنی بر عامل، سهامداران، اوراق قابل معامله شامل انواع سهام و اوراق بدون ریسک و قوانین معاملاتی مدلسازی می‏شوند. یافته‏ها:عامل‏ها در این بازار مصنوعی در هر دوره معاملاتی مطابق با استراتژی معاملاتی و یادگیری‏های صورت پذیرفته اقدام به پیشنهاد خرید، فروش و در نهایت بازارساز مطابق با مکانیزم حراج، شروع به تطبیق سفارشات و انجام عملیات تسویه و پایاپای می‏نمایند. جهت بررسی اعتبار مدل، خروجی آماری این بازار را با مشخصه‏های آماری بازارهای مالی تطبیق داده و پس از تایید اعتبار مدل، سناریو حذف دامنه نوسان قیمت و حذف سهامداران آگاه و تاثیرات آن بر روی قیمت سهام بررسی شدند. نتیجه گیری: مطابق با سناریوهای‏های شبیه‏سازی شده بازار سهام ایران با توجه به نابالغ بودن با حذف مکانیزم‏های کنترلی مثل دامنه نوسان قیمت در کوتاه مدت به شدت پر نوسان بوده اما در بلند مدت بازار به سمت کارایی هر بیشتر متمایل می‏شود.

The Agentbased modeling of stockholders’ behavior in Iranian capital market

Objective: One of the main concerns of the market regulators is the prediction of the effects of these new strategies on the market due to the heterogeneity of the agents, rational boundary and behavioral factors in the investors’decision making. The Iranian stock market has always been fluctuating; therefore,awareness of the effects of strategies before they are implementedwill help regulators to market more effectively. The main objective of this research is to create an artificial market according to the Iranian stock market so that different scenarios can be simulated. Methods:One of these emerging areas, which emphasizes the impact of social sciences, cognitive sciences and behavioral sciences on operational research, is "Behavioral Operations Research" that helps us solve realworld problems.In this research, considering modeling based onagentbased capabilities, shareholders’ capabilities, bonds including different types of stocks and riskfree papers, and trading rules. Results:In this artificial market in each trading period, in accordance with the trading strategy and learning procedures, the agents intendto buy and sell. Eventually they worked as the market makers, in accordance with the auction mechanism, and began to execute orders and perform clearing and settlement operations. In order to examine the validity of the model, the statistical output of this market wasadapted to the statistical characteristics of the financial markets and, after validating the model with the scenario, simulation of the research questions were done. In this research, the scenarios for eliminating the range of price fluctuations and elimination of the informed stakeholders and their effects on stock prices were reviewed. Conclusion: According to the simulated scenarios of the Iranian stock market, due to its immature nature, eliminating controlling mechanisms such as the range of price fluctuations, in the short term the Market willbe highly instable, but in the long run the market tends to be more efficient.