معیار تشخیص استقلال و بی‌طرفی داور

امروزه استقلال و بی‌طرفی داور از مقبولیت جها‌ن‌شمولی برخوردار است اما اختلاف‌ها راجع به معیار ارزیابی این دو به‌عنوان حقوق و تکالیف طرفین دعوا و داوران همچنان باقی است. اقتباس معیارهای جرح قضات دادگاه‌های دولتی، ممنوعیت کوچک‌ترین رابطه میان داور و هر یک از طرفین دعوا، طبقه‌بندی روابط در لیست‌های رنگارنگ، حاکمیت معیار نوعی برای تشخیص استقلال و حاکمیت معیار شخصی برای تشخیص بی‌طرفی از جمله کلیدهایی است که توسط اسناد بین‌المللی، قوانین ملی، دکترین و رویه قضایی در جستجوی حل این معما ارائه شده است که به نظر می‌رسد نه تنها گرهی از این مشکل نگشوده‌اند بلکه هر یک به نوبه خود قفلی بر قفل‌های قبلی آویخته و حصول اجماع را امری غیر ممکن نموده‌اند. معیار قانون و قواعد نمونه داوری آنسیترال مبنی بر «هر گونه اوضاع و احوالی که شک موجهی نسبت به استقلال و بی‌طرفی داور ایجاد نماید»، گرچه نسبت به سایر معیارها، تناسب بیشتری با نهاد داوری دارد، اما رهنمود خاصی برای اجرای آن ارائه نکرده است. در این مقاله تلاش شده است پس از بررسی و نقد دیدگاه‌های مطروحه، با در نظر گرفتن مختصات ویژه نهاد داوری، راهکاری مناسب برای تشخیص و رعایت استقلال و بی‌طرفی داور ارائه شود تا از این رهگذر، ضمن تحقق دادرسی عادلانه، طرفین اختلاف، از داوری اشخاص مجرب و متخصص محروم نگردند.