نقش حسن نیت در انتقال مالکیت با مطالعه تطبیقی درحقوق ایران، انگلیس و آلمان

امروزه دراکثر نظام‌های حقوقی، «حسن‌نیت» مفهومی شناخته شده و اثرگذار در روابط حقوقی است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این اثرگذاری، تاثیر حسن‌نیت درانتقال مالکیت است. بدین ترتیب که اگر متصرف؛ با حسن‌نیت بوده و از تعلق حق دیگران نسبت به مال موضوع انتقال بی‌اطلاع باشد، با جمع سایرشرایط، حسن‌نیت وی باعث می‌شود مالکیت به وی انتقال یافته ومصون ازتعرض مالک واقعی باقی بماند. این رویکرد درحقوق‌آلمان ضمن تصریح درنصوص قانونی، با وضع اصول و قواعدی توسط حقوق‌دانان تقویت گردیده است. درحقوق انگلیس نیزهرچند مفهوم حسن‌نیت به اندازه حقوق‌آلمان با اقبال حقوق‌دانان مواجه نبوده، اما اختیارات وسیع دادگاه‌ها و اتخاذ رویکردهای واقع‌گرایانه و مبتنی برموازین عدالت ازناحیه آنها سبب شده تا درموارد قابل توجهی از متصرف با حسن‌نیت حمایت به عمل‌آید و این رویکرد به برخی از قوانین موضوعه نیزتسری یافته است. درحقوق داخلی نیز مفهوم حسن‌نیت به رسمیت شناخته شده و دربرخی قوانین موضوعه به آن تصریح‌گردیده است. به نظرمی‌رسد باتوجه به پویایی فقه شیعه به عنوان پایه واساس احکام و قواعد درحقوق داخلی ازیک سو و فقدان هرگونه مباینت میان مبانی فقهی وموازین حسن‌نیت از سوی‌دیگر، می توان از رویکردهای حاکم بر نظام حقوقی آلمان وانگلیس برای تقویت آن دسته ازنهادهای حقوقی داخلی‌که اعمال‌آنها منجر به حمایت ازمتصرف با حسن‌نیت مال غیرمی‌گردد، بهره جست و علاوه برآن اقدام به تغییر برخی رویکردهای سنتی نمودکه اعمال‌آنها منجربه تضرر متصرف باحسن‌نیت مال غیر می‌شود.

the role of good faith in the transfer of ownership through a comparative study of iran, english and german law

in most legal systems today good faith is a well known and effective concept in legal relations. one of the most important aspects of this effect is the effect of good faith in the transfer of ownership. so if the person in possession; was acted in good faith and unaware of the other’s rights to the property transferred; subject to some conditions, his good faith causes the transfer of ownership to him and remains immune from real owner. this approach has been reinforced in german law, meanwhile specifying in legal provisions, by the establishment of principles and rules by jurists. in english law, however, the concept of good faith has not been as popular as that of german law; however, the vast powers of the courts and the adoption of realistic, justice based approaches by them, have led to the protection of good faith possessor and this approach has been extended to some legal provisions. the concept of good faith is also recognized in domestic law and is specified in some legal provisions. considering the dynamism of “shi’a jurisprudence” as the basis of rules and legal provisions in domestic law and the lack of any conflict between the essence of good faith and this basis, it seems that the approaches of the german and english legal systems can be used to strengthen these domestic legal institutions whose actions lead to the protection of the good faith possessor and change some traditional approaches which the application of them would lead to the detriment of the good faith possessor.