سوءاستفاده از حقوق قراردادی در مرحله‌ی اجرای قرارداد

اجرای حقوق ناشی از قرارداد باید به شکل متعارف آن انجام پذیرد و خروج از شکل متعارف اجرای حق قراردادی، تقصیر محسوب می‌شود و منجر به سوءاستفاده از حق قراردادی می‌گردد. هرچقدر کوشش شود تا جلوی سوءاستفاده از حق قراردادی گرفته و راهکارها و تدابیر قانونی و ضمانت اجراهای قوی و سنگین ارائه شود، باز هم وقوع سوءاستفاده از حقوق قراردادی محتمل است؛ زیرا این امر بسته به نگرش صاحب حق و ذی‌حق درمورد استفاده از حق خویش دارد. اگر او بخواهد از حق ایجادشده از قرارداد منعقده با دیگران سوءاستفاده کند و از محدودۀ حق تجاوز کند، بدون شک سوءاستفاده از حق قراردادی به وقوع خواهد پیوست و گریزی از آن نخواهد بود. قراردادهایی از جمله «قراردادهای متضمن شروط تحمیلی»، «قراردادهای متضمن وجه التزام»، «قراردادهای متاًثر از تغییر اوضاع واحوال»، «قراردادهای الحاقی» و «قراردادهای مصرف» در حقوق خصوصی به صورت بالقوه قابلیت سوءاستفاده دارند. وجود ضمانت اجرایی نظیر «تعدیل قرارداد» «فسخ قرارداد» «جبران خسارت» و «بطلان قرارداد» در قرارداد و قوانین، عامل اساسی در پیشگیری از وقوع سوءاستفاده از حقوق قراردادی در مرحلۀ اجرای قرارداد است. نتایج پژوهش حاکی از وجود چهار معیار برای سوءاستفاده از حقوق قراردادی است که در اغلب کشورها نیز یکی یا دو مورد از این معیارها به‌عنوان سوءاستفاده از حقوق قراردادی مورد پذیرش قرار گرفته‌اند که این معیارها عبارت‌اند از: 1- معیار قصد اضرار، 2- معیار حسن‌نیت در اجرای قراردادها، 3- معیار تجاوز به هدف و غایت اجتماعی حقوق، 4- معیار تقصیر در اجرای حق.

abuse of contractual rights in contract performance phase

the enforcement of the rights arising from the contract must be done in a normal form. deviation from the normal form of applying the contractual right is considered as a fault and leads to the abuse of the contractual right. despite the effort to prevent the abuse of contractual right and provide legal solutions and measures to guarantee strong sanctions, the recurrence of the abuse of the contractual right is inevitable, because it depends on the attitude of the beneficiary. if he wants to abuse the right created by the concluded contract and exceeds the scope of the right, the abuse of the contractual right will undoubtedly occur with no escape. contracts such as &contracts with imposition conditions&, &contracts with liquidated damages&, and &contracts affected by changing conditions&,&contracts of adhesion& and &consumer contracts& are potentially abusive in private law. the existence of sanctions such as &contract adjustment&, &contract termination&, &compensation& and &contract annulment& in the contract and laws is a principal factor in preventing the abuse of contractual rights during the contract performance phase. this study indicates four criteria to abuse contractual rights which some of them are accepted by most of the countries including: 1- the intention to harm, 2- the criterion of goodwill in contract performance, 3- the criterion of violating the social purposes of rights, 4- the criterion of fault in contract performance.