ضمانت اجرای دادرسی در گستره ادله کیفری

یکی از اوصاف هر قاعده حقوقی بهره‌مندی از ضمانت اجرای مناسب آن قاعده است. این ضمانت اجراها تضمین‌کننده‌ی رعایت قاعده و نشانگر جایگاه و ارزش آن خواهد بود. شناخته‌شده‌ترین ضمانت اجراهای قواعد حقوقی تضامین کیفری،مدنی و انتظامی یا اداری است که قانون‌گذار به فراخور هر قاعده حقوقی و ماهیت آن،از آنها بهره می‌جوید. یکی از ضمانت اجراهای گاه نانوشته و حتی کم‌تر شناخته‌شده ی قانون‌گذار در حوزه دادرسی‌های کیفری، ضمانت اجرای بطلان یا بی‌اعتباری ادله یا دادرسی‌های کیفری است. ازیک‌طرف رعایت اصل مشروعیت تحصیل ادله کیفری اقتضا دارد که هم دلیل و هم شیوه تحصیل دلیل مشروع و قانونی باشد و از طرف دیگر اصل قانونی بودن دادرسی می‌طلبد که فرآیند دادرسی و رسیدگی نیز تابع ضوابط و قواعد قانونی باشد. بطلان ادله یا تحقیقات به‌عنوان ضمانت اجرای دادرسی هم به‌دنبال تضمین رعایت قواعد دادرسی به‌منظور حمایت از منافع اصحاب دعوا به‌ویژه متهم است و هم به‌دنبال پیشگیری از عدم رعایت این قواعد و واداشتن مجریان عدالت کیفری به تبعیت از آن‌هاست. با ملاحظه قواعد کیفری در حقوق ایران به‌ندرت به موضوع بطلان به‌عنوان ضمانت اجرای دادرسی توجه شده‌است اما در آیین دادرسی کیفری فرانسه می‌توان مقررات چندی را در این خصوص ملاحظه نمود.

sanction of proceedings in the field of criminal evidence

one of the characteristics of every legal rule is to benefit from the proper sanction. these sanctions will guarantee compliance with the rule and indicate its status and value. the most well-known sanctions of legal rules are criminal, civil and administrative sanctions, which the legislator applies them according to each legal rule and its nature. one of the unwritten and even less known sanctions of the legislator in criminal proceedings is the nullity or invalidity of evidence or criminal proceedings. on one hand, compliance with the principle of legality in obtaining criminal evidence requires that both the reason and the method of proof obtaining are legitimate and legal and on the other hand, the principle of legality of proceedings requires that the process of proceedings is subject to legal rules and regulations. nullity of evidence or investigations as a sanction of the execution of the proceedings is aimed both at guaranteeing the observance of the rules of the proceedings to protect the interests of the litigants, especially the accused and also at the prevention of non-compliance with these rules and forcing the criminal justice administratives to follow them. considering the criminal rules in iranian law, the issue of nullity has rarely been considered as a sanction of the proceedings, but in the french criminal procedure, several regulations can be considered in this regard.