رویکرد تطبیقی به قرارداد احتمالی در حقوق ایران و انگلستان

قراردادهای احتمالی با توجه به تحولّات اجتماعی، دارای مصادیق فراوان وکاربردی مانند قراردادهای بیمه، پیش‌فروش مصنوعات و غیره است و در جامعه رواج دارد. این قرارداد در حقوق ایران و در فقه تعریف نشده است و درخصوص ماهیّت و صحت آن اختلاف‌نظر وجود دارد؛ بعضی ازحقوق‌دانان این نوع معاملات را غرری و باطل و برخی دیگر نیز آن را مترادف عقد معلّق، شانسی و عقد مسامحه‌ای و عدۀ دیگر صرفاً مصادیقی مانند خرید و فروش میوۀ نارس روی درخت را از حکم بطلان معاملات غرری خارج می‌دانند؛ لیکن این نوع قراردادها درحقوق انگلیس مورد پذیرش واقع و قراردادی است که حداقل بخشی از آن مربوط به بروز یک حالت اضطراری یا احتمالی باشد. اثر این عقد در زمان انعقاد قرارداد منجزاً ایجاد و طرفین تعهد متقابل دارند، ولی وصول یکی از طرفین عقد یا هر دو طرف به اثر عقد، بستگی به بخت و اتفاق دارد و سود و زیان طرفین و میزان آن وابسته به حادثۀ محتمل در آینده است. باوجوداین، قرارداد مذکور علیرغم شباهت با سایر عقود مشابه، از نظر مبانی و شرایط متفاوت و عهدی و مستمر بودن از اوصاف آن است و از طرفی غرر یک مفهوم عرفی است و عرف عقد یادشده را غرری یا غرر آن را موثر نمی‌داند و در نتیجه،  قراردادهای احتمالی را باید صحیح و دارای اعتبار دانست.

a comparative approach to contingent contracts in iran and england law

due to social developments, contingent contracts have many practical examples such as insurance contracts, pre-sale of goods and etc which are popular in the society. this contract is not defined in iranian law and jurisprudence and there is disagreement regarding its nature and authenticity. some jurists consider this type of transaction to be invalid, while others consider it similar to suspended contract, contract of chance and forbearance contract and some others only assume examples like buying and selling not picked unripe fruit as valid contract. but this type of contract is accepted in england law that is a contract which at least part of it is related to an emergency or probable situation. the effect of this contract is created definately at the time of the conclusion and the parties have mutual obligations, but parties’ advantages of contract effects depends on luck and their profit and loss as well as its extent relates to a possible incident in the future. nevertheless, despite the similarity with other equivalent contracts, the mentioned contract is different fundamentally and its characteristics are covenantal and continuous nature. &gharar& is a conventional concept and the custum does not consider this contract’s gharar effective. therefore contingent contracts shall be assumed correct and valid.