بازجستی در گستره اتیان سوگند استظهاری

مطابق با آموزه‌های فقه قضایی، سوگند استظهاری به سوگندی گفته می شود که در دعاوی علیه متوفی، خواهان باید ادا نماید؛ تا حقی که وی مدعی ثبوت آن بر ذمه میت است، اثبات گردد. مشروعیت سوگند استظهاری محل وفاق فقیهان امامیه است و بدین جهت در قوانین موضوعه نیز چنین سوگندی به رسمیت شناخته شده است(مواد 1333 ق.م و 278 آ.د.م)؛ لکن قانونگذار گستره اعمال چنین سوگندی را به صراحت مشخص نکرده است. توضیح آنکه در منابع فقهی، کثیری از فقیهان، ادای چنین سوگندی را صرفاً در دعاوی دِینی لازم دانسته‌اند و در مقابل شماری دیگر، معتقد به ادای سوگند استظهاری در تمامی دعاوی(اعم از دین، عین، منفعت و حق) شده‌اند. این مسئله یعنی شمول و گستره ادای سوگند استظهاری، در قوانین موضوعه نیز مجمل و مبهم واگذاشته شده است. نظر به اهمیت بحث و با عنایت به ابهام قانونی موجود، جستار حاضر در پژوهشی مسئله‌محور و با اتخاذ شیوه توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین هر یک از اقوال و تحلیل مستندات موجود در مسئله، در نهایت دیدگاه اخیر را با توجه به اطلاقات ادله باب و عدم کفایت مستندات قول رقیب، نظریه صائب در مسئله دانسته است.

a search in the scope of swearing oaths

according to the teachings of judicial jurisprudence, a credibility oath is an oath that the claiment must takein lawsuits against the deceased; so that the right he claims to prove is on the responsibility of the deceased.imamiyya jurists have consensus about the legality of this oath. thus such an oath is recognized in therelated laws (e.g. article 1333 of civil code and article 278 of civil procedure code); however, thelegislator has not clearly defined the scope of such an oath. in jurisprudence sources, many jurists havedeemed it necessary to take credibility oath only in cases related to debt while others believe in taking suchan oath in all cases (including lawsuits related to debt, object, benefits, and rights). this issue, i.e., the scopeand area of taking credibility oath, has been left incomplete and ambiguous in the relevant laws.considering the importance of the discussion and the existing legal ambiguity, the present study in aproblem-oriented research and through a descriptive-analytical method, while explaining each of thestatements and analyzing the documents in the issue, finally, chosses the latter viewpoint according to theapplications of the evidence and lack of documentation of the rival's opinion.