رویۀ قضایی دادگاه اروپایی حقوق بشر ناظر به الزامات و محدودیت های دادرسی علنی در محاکم ملی

پذیرش اصل علنی بودن دادرسی به عنوان یکی از مصادیق بنیادین دادرسی منصفانه در نظام اروپایی حقوق بشر، ریشه در عملکرد دادگاه‌های تفتیش عقاید در قرون وسطی دارد. فقدان علنی بودن محاکمات و تضییع حقوق متهم در این دادگاه‌ها، زمینۀ این استنباط را در اندیشۀ اروپایی ایجاد کرده است که غیرعلنی بودن رسیدگی و نادیده انگاشتن حقوق متهم، دو قضیۀ مرتبط به‌هم تلقی می‌شوند. بر همین اساس، دادرسی علنی با این استدلال توجیه می‌شود که نظارت عمومی، زمینه‌های بی‌عدالتی در دستگاه عدالت کیفری را به حداقل خواهد رساند. لذا دستیابی به این مهم، محتاج الزامات و سازوکارهایی می‌باشد که به این اصل شخصیت بخشیده و باعث قوام آن می‌گردد؛ زیرا حق بر دادرسی علنی، یک مفهوم ترکیبی و قابل تجزیه به اجزای مختلف است که برای درک و تبیین مفهوم واقعی و دقیق این حق، بایستی مجموع آن الزامات را مورد توجه قرار داد. بااین‌حال در موضوعاتی خاص، علنی بودن دادرسی می‌تواند همانند هر اصلی، دارای استثنا و محدودیت‌های قانونی نیز باشد. لذا در این نوشتار کوشیده‌ایم تا با مطالعه و بررسی آرای دادگاه اروپایی حقوق بشر و با رویکردی توصیفی تحلیلی، رویۀ قضایی این نهاد در خصوص الزامات و محدودیت‌های دادرسی علنی در محاکم ملی را مورد بررسی قرار دهیم. نتیجۀ پژوهش بیانگر آن است که به‌طور کلی دادگاه اروپایی توانسته است با عملکردی مقتدرانه و رویه‌ای به دور از تزلزل، الزامات مربوط به تحقق واقعی دادرسی علنی را به نحوی قابل قبول اجرایی نماید و محدودیت‌های آن را در راستای حاکمیت اصل علنی بودن دادرسی، تنظیم و تعدیل کند.

case law of the european court of human rights concerning the requirements and restrictions of public trial before national courts

the acceptance of the principle of publicity of the trial as one of the fundamental examples of a fair trial in the european system of human rights has its roots in the procedure of inquisition courts in the middle ages. lack of publicity of trials and violation of the rights of the accused in these courts has given rise to this inference in european thought that the secrecy of the trial and the disregard for the rights of the accused are considered to be two interrelated cases. accordingly, a public trial is justified by this argument that public oversight will minimize the grounds of injustice in the criminal justice system. therefore, achieving this requires conditions and mechanisms that give personality to this principle and make it consistent, because the right to a public trial is a composed concept and can be decomposed into its different components, to understand and explain the true and precise meaning of this right, the sum of those requirements must be considered. however, in certain cases, the publicity of the trial can, like any principle, have exceptions and legal limitations. therefore, in this article, we have tried to study the european court of human rights rulings and examine the case law of this institution concerning the requirements and restrictions of public trial before national courts with a descriptive analytical approach. the results of the study show that, in general, the european court has been able to satisfy the requirements related to the actual realization of the public trial with an authoritative action and a procedure far from hesitation and to adjust its limitations in line with the rule of the principle of publicity of the trial