پیمان جهانی محیط زیست؛ از قوام نیافتگی منابع تا توسعه‌ی هنجارهای زیست محیطی ملل متحد

تصویب قطعنامه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد تحت عنوان «به سوی پیمان جهانی محیط زیست» در مه 2018، آغاز تحول مهمی است که در حوزه‌ی حقوق بین‌الملل محیط زیست درحال رخ دادن است. مقاله‌ی حاضر درصدد است با رویکرد توصیفی تحلیلی، ضرورت تاکید بر الزام‌آوری اصول و هنجارهای زیست محیطی و همچنین چرایی تدوین کنوانسیون ساختاری زیست محیطی در مقابل انبوهی از معاهدات زیست محیطی را بررسی نموده و رویکرد حقوق بشری پیمان را با توجه به رویه‌ی جدید دیوان بین‌المللی دادگستری در محض‌نگری به مقوله‌ی محیط زیست تحلیل نماید. این مقاله در پایان نتیجه می‌گیرد که انجام اصلاحات در بعد هنجاری ضروری بوده و تصویب پیمان گامی موثر در این راستا توصیف می‌گردد. همچنین تدوین کنوانسیون ساختاری الزام‌آور ضرورتی انکارناپذیر است که هرچند بر خلاف رویه‌ی معمول یعنی نخست بیان قواعد اصلی و اساسی در قالب کنوانسیون‌های ساختاری و سپس شکل‌گیری مقررات مختلف ذیل آن، روندی معکوس را طی کرده و قواعد اساسی و پایه، پس از شکل‌گیری هنجارهای مختلف در حال معرفی شدن است، اما انجام آن اجتناب ناپذیر می‌نماید. رویکرد انسان محوری سند نیز تاکیدی است بر در هم تنیدگی حقوق محیط زیست و حقوق بشر که منافاتی با رویه‌ی اخیر دیوان ندارد که بر اساس آن به مقوله‌ی محیط زیست (فی نفسه) توجهی خاص شده و مفهوم خسارات محض زیست محیطی جایگزین خساراتی شده است که با محوریت انسان موضوعیت می‌یابند.

Global Pact for the Environment; From Underdevelopment of Resources to the Development of United Nations environmental Norms

The adoption of a resolution of the UN General Assembly entitled &Towards a Global Pact for the Environment” in May 2018 marks the start of an important development that is taking place in the field of international environmental law. The present article seeks to investigate the following with a descriptiveanalytical approach: The need to emphasize the imperative of environmental principles and norms; reasons for drafting an ecological framework and umbrella convention and analysis of the human rights approach to the treaty in light of the new procedure of the International Court of Justice. This article concludes that UN environmental reform is essential, and the adoption of the pact is an effective step in this regard. The establishment of a general and binding convention is indispensable. Finally, the anthropocentric approach of the document also emphasizes the interweaving of environmental rights and human rights that is not in contradiction with recent precedents of the International Court of Justice in its special approach to the environment per se.