تحلیل ماهیت قرارداد توزیع بین‌المللی و وضعیت آن در نظام حقوقی ایران

قرارداد توزیع بین‌المللی یکی از مهمترین قراردادهای حوزه تجارت بین‌الملل است. به موجب این قرارداد، طرفین با ایجاد یک چارچوب کلی، بستری برای سامان‌دهی روابط تجاری و حقوقی خود در آینده فراهم می‌کنند. طرفین این قرارداد عبارتند از «تامین‌کننده» و «توزیع‌کننده». در این قرارداد، توزیع‌کننده محصولات را از تامین‌کننده خریداری و به نام و با مسئولیت خود به توزیع‌کنندگان فرعی یا سایر مشتریان می‌فروشد. ماهیت بسترسازی که بر اساس قرارداد چارچوب ایجاد می‌شود مهمترین خصیصه این قرارداد به شمار می‌آید. در نظام حقوقی داخلی ما، مقررات ویژه‌ای برای این قرارداد شناسایی نشده است. از این‌رو مسئله اصلی پژوهش حاضر، این است که آیا نظام حقوقی ایران ظرفیت پذیرش چنین قراردادی را دارد. پاسخ به این سوال ابتدا مستلزم بررسی ماهیت قرارداد توزیع و سپس ارزیابی این ماهیت با مبانی حقوق قراردادها در نظام حقوقی ایران است. بر اساس تحلیل‌های ارائه شده، نتیجه پژوهش حاضر این است که اگر چه در حقوق ما قراردادی با ماهیت بسترسازی وجود ندارد و قرارداد توزیع با هیچ یک از نهادهای حقوقی موجود منطبق نیست، ولی نظام حقوقی ما ظرفیت پذیرش این نهاد را دارد.