موازنۀ آرمان عدالت کیفری و موازین حقوقی: اِعمال صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری نسبت به اتباع دولت‌های غیرعضو

دیوان بین‌المللی کیفری نخستین نهاد دائمی است که در راستای تحقق عدالت کیفری و مبارزه با بی‌کیفرمانی تشکیل شده است و، وظیفه خطیر تعقیب و محاکمه مرتکبان شنیع‌ترین جنایات بین‌المللی را بر عهده دارد. اساسنامه رم که از اوّل ژوئیه سال 2002 لازم‌الاجرا شده است، سند اساسی این دیوان است که با هدف تضمین کارایی و کارآمدی این نهاد مهم بین‌المللی تدوین و تصویب شده است. یکی از بخش‌های مهم اساسنامه، مواد مربوط به صلاحیت دیوان است که از زمان مذاکرات پیش از انعقاد اساسنامه در کنفرانس رم تا پس از تاسیس دیوان و در حال حاضر موضوع‌های بحث‌برانگیز متعددی را در پی داشته است. یکی از این موضوع‌ها، بحث پیش‌شرط‌های اِعمال صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری و خلا‌های صلاحیتی آن در مواجهه با جنایات بین‌المللی موضوع اساسنامه است. در مقاله حاضر، تلاش شده است اوّلاً پیش‌شرط‌های اِعمال صلاحیت دیوان، مذکور در ماده 12 اساسنامه به نحو مقتضی تبیین گردد، ثانیاً ادله موافقان و مخالفان توسعه موارد مذکور تشریح شود، و در نهایت ارزیابی مدلّلی از نظرات مختلف در خصوص امکان یا عدم امکان توسعه صلاحیت دیوان ارائه گردد.