تمایز بین نابودسازی به عنوان مصداقی از جنایت علیه بشریت با نسل کشی در پرتو اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

دو مفهوم نابودسازی و نسل‌کشی از مفاهیم بسیار کلیدی و بنیادین در حقوق کیفری بین‌الملل به‌شمار می‌آیند که به دلیل قرابت مفهومی و معنایی گاهی در مطالعات و پژوهش‌ها به تمایزات و وجوه اختلاف آنها کم‌توجی یا بی‌توجهی شده است. حال آنکه با دقت در اساسنامۀ دیوان درخواهیم یافت که میان نابودسازی به‌عنوان مصداقی از جنایت علیه بشریت با نسل‌کشی که به هر دوی آنها در اساسنامۀ دیوان اشاره شده است، تمایزاتی وجود دارد. نسل‌کشی یک جنایت عمدی است و برای تحقق آن، علاوه بر عمد در انجام یکی از اعمال ممنوعۀ مصرح در مادۀ 6 اساسنامه، قصد خاص یعنی از بین بردن تمام یا بخشی از یک گروه مذهبی، نژادی، قومی یا ملی لازم است؛ حال آنکه نابودسازی بی‌نیاز از چنین انگیزه‌ای است. در نابودسازی، مرتکب جمعیت را به صرف انسان بودن از بین می‌برد، حال آنکه مرتکب نسل‌کشی گروه را به دلیل تعلق داشتن به یک مذهب، نژاد، قوم یا ملیت نابود می‌کند. همچنین در نابودسازی لازم است که اقدامات مرتکب به‌عنوان بخشی از یک حملۀ سازمان‌یافته یا گسترده و یا به‌عنوان بخشی از یک طرح کلی یا سازمان‌یافته برای از بین بردن گروه، ارتکاب یافته باشند، حال آنکه برای تحقق نسل‌کشی لزومی ندارد که اقدامات مرتکب به‌عنوان بخشی از یک حملۀ سیستماتیک یا گسترده و یا به‌عنوان بخشی از یک طرح کلی یا سازمان‌یافته برای از بین بردن گروه، ارتکاب یافته باشد. از سوی دیگر، در جرم نابودسازی، غیرنظامی بودن جمعیت مورد حمله امری ضروری است؛ حال آنکه در نسل‌کشی، نظامی یا غیرنظامی بودن گروه قربانی تاثیری در تحقق نسل‌کشی ندارد. همچنین در نابودسازی اینکه آیا فرد متهم اعمال خود را علیه جمعیت هدف یا صرفاً علیه یک نفر قربانی سازمان‌دهی کرده است، اهمیتی ندارد و این خود حمله است که باید علیه جمعیت هدف مدیریت شده باشد و فرد متهم فقط باید از اینکه اقدامات او بخشی از این حمله است، آگاهی داشته باشد. حال آنکه در نسل‌کشی مرتکب باید اعمال خود را در راستای نابودی اعضای یک گروه یا بخشی از آن سازمان‌دهی کرده باشد و صرف ارتکاب عمل بر روی یک قربانی نمی‌تواند نسل‌کشی تلقی گردد.