تعریف و ماهیت حقوقی ادغام قانونی (واقعی) شرکتهای سهامی

ادغام قانونی یا واقعی شرکتهای سهامی که بین دو یا چند شرکت سهامی واقع می گردد و مستلزم انحلال بدون تصفیه شرکت یا شرکتهای سهامی ادغام شده و انتقال حقوق و تعهدات آنها به شرکت سهامی ادغام کننده می باشد.پدیده ای نو در روابط قراردادی است.در حقوق آمریکا، بعضی از دادگاهها ضمن تفسیر ماهیت حقوقی ادغام واقعی، آن را نوعی بیع دارایی های شرکت سهامی ادغام شده دانسته اند. بعضی ، برعکس، معتقدند انتقال دارایی و تعهدات شرکت سهامی ادغام شده بیع نمی باشد و طرفین قرارداد ادغام نقشی در این انتقال ندارند. بلکه این شرکت سهامی به حکم قانون و قهری است. درحقوق انگلیس، از تفاسیر دادگاهها بر می آید که این دادگاهها، همانند بعضی محاکم آمریکا، ادغام واقعی را بیع تلقی نکرده اند.در حقوق ایران ، قانون تجارت در خصوص ادغام شرکتهای سهامی ساکت است. لکن درباره ادغام واقعی بعضی شرکتهای دولتی( از جمله بانکها و شرکتهای بیمه) و شرکتهای تعاونی مقرراتی در قوانین خاص مشاهده می گردد که مشابه مقررات حقوق آمریکا است. در ارتباط با ماهیت حقوقی ادغام واقعی باید گفت هرچند می توان ادغام واقعی شرکتهای سهامی را تحت بعضی عقود مقرر در قانون مدنی تحلیل نمود، لکن انجام آن در عمل با مشکلات زیادی مواجه است. زیرا اولا، در حقوق ما انحلال بدون تصفیه پیش بینی نگردیده است . ثانیا، انتقال تعهدات مدیون مستلزم تبدیل تعهد می باشد. ثالثا، انتقال سهام سهامداران بدون موافقت آنها عملی نیست.با توجه به مراتب فوق، شایسته و ضروری است قانونگذار ایران براساس نیازهای روز و با استفاده از مقررات ادغام شرکتهای سهامی در حقوق آمریکا- که به نظر ما بر مقررات حقوق انگلیس ترجیح دارد - مقررات جامعی را در زمینه ادغام واقعی شرکتهای سهامی، تدوین کند.