بررسی ترکیبات شیمایی اسانس بذر سه گیاه دارویی بومی استان یزد (زیره سیان، زیره سیاه و زنیان) و مقایسه قدرت آنتی‌اکسیدانی آنها

مقدمه: از مهمترین گیاهان دارویی خانواده چتریان در ایران، زیره سیاه، زیره سبز و زنیان می‌باشد که در مناطق مختلفی از رویشگاه‌های طبیعی استان یزد به چشم می‌خورد. در این مطالعه به بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس بذر و مقایسه قدرت آنتی‌اکسیدانی این سه گیاه پرداخته شد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی، تمامی آزمایش‌ها در سه تکرار انجام گرفت. بذور جمع‌آوری شده به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. جداسازی و شناسایی ترکبیات تشکیل دهنده با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (gc/ms) انجام شد. خواص آنتی‌اکسیدانی اسانس بذر به روش تخریب رادیکال‌های آزاد dpph)) سنجیده و برای اندازه‌گیری مقدار کل ترکیبات فنولی از روش follin-ciocalteu استفاده شد. نتایج: مهترین ترکیبات در زیره سیاه گاماترپینن، کومین آلدئید و پاراسیمن و در زیره سبز، پروپانل، بنزن متانول ، 1- فنیل 1- بوتانل و گاماترپینن و در زنیان تیمول، گاماترپنین، سایمن و بتا پنین بود. نتایج به دست آمده از غلظت‌های موثر مختلف از اسانس سه گیاه نشان داد که در زیره سیاه، زنیان و زیره سبز به ترتیب 85/2، 711/0 و 49/1 میکروگرم بر میلی‌لیتر و میزان ترکیبات فنولی 09/117، 62/162 و 22/90 میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم است. نتیجه‌گیری: زنیان دارای بیشترین خاصیت آنتی‌اکسیدانی و زیره سیاه دارای کمترین خاصیت آنتی‌اکسیدانی می‌باشد. بیشترین ترکیبات فنولی به ترتیب در زیره سیاه، زنیان و زیره سبز می‌باشد.