شناسایی گستره پژوهشی گردشگری پزشکی در جهان و مولفه‌های جذب گردشگر پزشکی در ایران

مقدمه: گردشگری سلامت سفری سازمان‌یافته از محیط زندگی فرد به مکان دیگر است که به منظور حفظ، بهبود و دستیابی مجدد به سلامت جسمی و روحی صورت می‌پذیرد. هدف این تحقیق شناسایی گستره پژوهشی گردشگری پزشکی در جهان و مهمترین مولفه‌های موثر بر گردشگری پزشکی در ایران می باشد. روش بررسی: این یک مطالعه بنیادی می‌باشد که در دو فاز انجام شده است. فاز اول شامل دو مرحله می‌باشد. مرحله اول انجام یک مرور نظام‌مند با کلیدواژه medical tourism درweb of science  و انتخاب 434 مقاله و مرحله دوم انجام تحلیل علم‌سنجی روی این مقالات با استفاده از نرم‌افزار vosviewer بود. فاز دوم شامل سه مرحله می‌باشد. مرحله اول یک مرور نظام‌مند با کلیدواژه medical tourism و گردشگری پزشکی در پایگاه‌های خارجی و داخلی و انتخاب 63 مقاله بود. مرحله دوم انجام یک تحلیل محتوا روی مقالات انتخاب شده با استفاده از نرم‌افزار nvivo و شناسایی مولفه‌های موثر بر گردشگری پزشکی در جهان بود. مرحله سوم نیز اجرای یک روش دلفی با استفاده از مقیاس لیکرت و با هدف شناسایی مهم‌ترین مولفه‌‌های موثر بر گردشگری پزشکی در ایران از دیدگاه خبرگان دانشگاهی بود. نتایج: فاز اول نشان داد که گستره پژوهشی با موضوع گردشگری پزشکی در جهان، از سال 1975 تا 2020 روند صعودی داشته و کشورهای آمریکا، کانادا، مالزی، کره جنوبی و ایران، 5 کشور برتر در این حوزه بوده‌اند. در فاز دوم، 46 مولفه موثر بر گردشگری پزشکی در جهان شناسایی شدند که پس از جمع‌بندی نظر خبرگان، 39 شاخص به عنوان شاخص‌های موثر بر گردشگری پزشکی در ایران تعیین شدند. نتیجه‌گیری: با توجه تعدد و تنوع بالای مولفه‌های موثر بر گردشگری پزشکی در ایران، توسعه این صنعت در کشور مستلزم هماهنگی‌های گسترده درون‌بخشی و بین‌بخشی می‌باشد.

identifying the research extent of medical tourism in the world and the components of attracting medical tourists in iran

introduction: health tourism is an organized trip from one’s living environment to another place, which is done in order to maintain, improve and regain physical and mental health. the purpose of this research was to identify the most important factors affecting medical tourism in iran. methods: this was a fundamental study that was conducted in two phases. the first phase consisted of two steps. the first step was to perform a systematic review with the keyword of medical tourism on web of science and select 434 articles, and the second step was to perform a scientometric analysis on these articles using vosviewer software. the second phase consisted of three steps. the first step was a systematic review with some keywords, including medical tourism and medical tourism on foreign and domestic databases and selecting 63 articles. the second step was to perform a content analysis on the selected articles using nvivo software and identify the components affecting medical tourism in the world. the third step was the implementation of a delphi method using a likert scale with the aim of identifying the most important factors affecting medical tourism in iran from the point of view of academic experts. results: the first phase showed that the scope of research on the topic of medical tourism in the world had an upward trend from 1975 to 2020, and the countries of america, canada, malaysia, south korea and iran were the top 5 countries in this field. in the second phase, 46 factors affecting medical tourism in the world were identified, and after summarizing the opinions of experts, 39 indicators were determined as indicators affecting medical tourism in iran. conclusion: considering the high number and variety of factors affecting medical tourism in iran, the development of this industry in the country requires extensive intra- and inter-sectorial coordination.