عوامل مرتبط با کاهش تراکم استخوان در بیماران بتا تالاسمی ماژور: رجیستری تالاسمی استان مازندران

مقدمه: استئوپنی و استئوپروز یکی از عوارض اصلی بتا تالاسمی ماژور هستند. هدف از مطالعه حاضر، تعیین فراوانی عوامل مرتبط با کاهش تراکم استخوان بیماران تالاسمی ماژور است.روش بررسی: در این مطالعه گذشته‌نگر، تراکم استخوانی مهره‌های کمری و سر استخوان ران در بیماران تالاسمی با روش جذب اشعه ایکس با انرژی دوگانه، ارزیابی و ارتباط نوع شلاتورهای آهن، دیابت، فریتین بالای 3000 ng/ml، هموگلوبین زیر 8 گرم/دسی‌لیتر، مصرف هیدروکسی اوره، سیروز کبدی، رسوب آهن و قلبی کبدی متوسط تا شدید با میزان تراکم استخوان مشخص شدند. اطلاعات از رجیستری تالاسمی درسال 1398 گرداوری شد و تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم‌افزار stata 13 انجام شد.نتایج: از 1959 نفر ثبت شده در سامانه، 139 نفر (7/09درصد) یافته تراکم استخوان داشتند (53 مرد و 86 زن). شیوع تراکم استخوانی غیرطبیعی در کمر و سر فمور به ترتیب (52/48 تا 47/66) 57/5 و (40/18 تا 57/52) 85/48 درصد بود. بعد از تعدیل اثرات مداخله‌گرهای احتمالی، شانس تراکم استخوان غیر‌طبیعی در بیماران مصرف‌کننده هیدروکسی اوره و دفرازیروکس به ترتیب (0/03 تا 1/73) 0/24 و (0/03 تا1/69) 25/0 بود. بیشترین شانس در بیماران با رسوب آهن قلبی و کبدی متوسط تا شدید به ترتیب (0/18 تا360/22) 8/21 و (0/60تا 74/83) 6/72 بود. نتیجه‌گیری: شیوع استئوپنی و استئوپروز میان بیماران تالاسمی ماژور مورد بررسی بالا است. مصرف هیدروکسی اوره و دفرازیروکس مهم‌ترین عامل محافظت‌کننده و رسوب قلبی و کبدی متوسط تا شدید مهم‌ترین عامل خطر تراکم استخوانی غیرطبیعی می‌باشند. 

factors related to reduced bone density in β-thalassemia major patients: mazandaran thalassemia registry

introduction: osteopenia and osteoporosis are known to be one of the main complications of β thalassemia major (β tm). the aim of this study was to determine the factors associated with decreased bone density of these patients.methods: lumbar and femoral neck bone mineral density (bmd) in β tm patients characterized via dual energy x ray absorptiometry (dxa) to pinpoint the association of iron chelators, diabetes mellitus, serum ferritin above 3000 ng/ml, hemoglobin below 8 gr/dl, using hydroxyurea, liver siderosis and moderate to severe hepatic and cardiac siderosis with bmd. the information was collected from the thalassemia registry in 2019 and statistical analysis was performed by stata 13 software. results: out of 1959 participants with β thalassemia major registered in the registry, 139 ones (7.09%) had bone mineral density (53 males and 86 females). the prevalence of abnormal bone density in the lumbar and femoral neck was (52.48 to 47.66) 57.5 and (40.18 to 57.52) 48.85 percent, respectively. after adjusting for the effects of possible interventions, the odds ratio of abnormal bone density in the patients consuming hydroxyurea and deferasirox were 0.24 (0.03 to 1.73) and 0.25 (0.03 to 1.69), respectively. the highest odds were 8.21 (0.18 to 360.22), and 6.72 (0.60 to 74.83) for moderate to severe cardiac and hepatic deposition, respectively.conclusion: the prevalence of osteopenia and osteoporosis is high among thalassemia major patients. consumption of hydroxyurea and deferasirox is the most important protective factor and moderate to severe cardiac and hepatic siderosis are the most important risk factors for abnormal bone density.