حذف سورفکتانت کاتیونی ستیل تری متیل آمونیوم برومید (آلاینده موجود در پساب‌های صنعتی) با استفاده از پوسته برنج

چکیدهمقدمه: سورفکتانت‌ها در صنایع شیمیایی مختلف نظیر صنایع شوینده و پاک کننده‌ها کاربرد دارند؛ در تولیدات گوناگونی از قبیل روغن موتورها، محصولات وابسته به صنایع دارویی، شوینده‌ها و عوامل شناورساز نمایان می‌شوند. متاسفانه به کار بردن سورفکتانت‌ها می تواند به آلودگی محیط زیست منجر شود و مشکلات جدی برای تصفیه پساب‌های کارخانه‌ها ایجاد کند. تکنیک‌های زیادی برای حذف سورفکتانت‌ها از محیط‌های آبی به کار گرفته شده‌است. در بین این‌ها تجزیه بیولوژیکی، اوزوناسیون و استخراج را می‌توان نام برد که معمولاً هزینه‌بر هستند و ممکن است به خاطر استفاده بیش از حد مواد شیمیایی آلودگی ثانویه داشته باشند.هدف: بررسی برجذب ستیل تری متیل آمونیوم برومید(ctab)، به عنوان الگویی از یک سورفکتانت کاتیونی موجود در محلول‌های آبی، با استفاده از پوسته برنج به عنوان جاذب مواد و روش‌ها: غلظت باقی‌مانده ctab در محلول آبی به‌وسیله طیف نورسنجی، با استفاده از روش پیکریک اسید و در طول موج 375 نانومتر تعیین گردید. اثر پارامترهای مهم از قبیل ph محلول، زمان تماس، غلظت اولیه ctab و مقدار جاذب بر روی برجذب ctab با پوسته برنج بررسی شد. غلظت ctab به وسیله طیف نورسنجی با استفاده از روش پیکریک اسید، در طول موج 375 نانومتر تعیین گردید.نتایج: مقدار برجذب ctab با افزایش زمان تماس، مقدار پوسته برنج و کاهش غلظت اولیه ctab، افزایش یافت. برجذب ctab به وسیله پوسته برنج بسیار سریع بود؛ به‌طوری که بعد از گذشت 5 دقیقه، بیش از 90% از ctab حذف گردید. در بررسی اثر ph، مشاهده شد که ph تاثیر چندانی بر روی مقدار جذب ندارد. بنابر این، پوسته برنج می‌تواند در ph‌های مختلف در حذف آلاینده‌های صنعتی نظیر سورفکتانت‌های کاتیونی کاربرد عملی داشته باشد. ظرفیت جذب پوسته برنج در شرایط بهینه ph برابر 6 و زمان تماس 30 دقیقه برابر با mg/g 75/4 تعیین شده‌است.نتیجه‌گیری: پوسته برنج جزو ضایعات کشاورزی است. تجزیه بیولوژیکی شده، به راحتی و با قیمت بسیار ارزان قابل تهیه است و یک جاذب طبیعی و سازگار با محیط زیست به شمار می‌رود. بنابراین، می‌تواند به عنوان الگویی مناسب برای حذف سورفکتانت‌های کاتیونی نظیر ctab استفاده گردد.