اثر نانوفیتوزوم سماق بر اختلالات شناختی و استرس اکسیداتیو القاشده با والپروئیک اسید در مدل اُتیسمی موش صحرایی

اختلالات طیف اُتیسم گستره وسیعی از اختلالات عصبی پیشرفته را نشان میدهد که با علائم گستردهای شامل نقص تعامل اجتماعی، ارتباطات و نقص های شناختی مشخص می شوند. اگرچه میوه سماق حاوی ترکیباتی با خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی است، به دلیل پایین بودن دسترسی زیستی و فراهمی زیستی کارایی آن محدود است.هدف:هدف از این پژوهش بررسی اثر حفاظت نورونی سماق و نانوفیتوزوم سماق بر اختلال حافظه و شاخصهای استرس اکسیداتیو در ناحیه هیپوکامپ مغز موشهای مدل اُتیسمی است.مواد و روشها: در این مطالعه تجربی، موشهای ماده باردار به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. در گروه آزمایش اسید والپروئیک (vpa) با دُز 500 میلیگرم در کیلوگرم در روز 12/5 حاملگی به صورت درونصفاقی تزریق شد. نوزادان نر هر دو گروه 21 روز بعد از تولد تقسیمبندی شدند. حیوانات سالم به دو گروه کنترل سالین و کنترل نانوفیتوزم سماق تقسیم شدند که به ترتیب سالین و نانوفیتوزوم عصاره سماق (snp) را با دُز 40 میلیگرم بر کیلوگرم به مدت چهار هفته به صورت گاواژ دریافت کردند. همچنین نوزادان گروه آزمایش نیز به سه گروه آزمایش، آزمایش تیمارشده با عصاره سماق (se) و آزمایش تیمارشده با نانوفیتوزوم عصاره سماق تقسیم شدند که به ترتیب سالین، عصاره سماق و نانوفیتوزوم سماق را با دُز 40 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت چهار هفته به صورت خوراکی دریافت کردند. برای ارزیابی حافظه، آزمون شناسایی شیء جدید 49 روز پس از تولد انجام شد. در پایان سطح آنتیاکسیدان تام (tac) و فعالیت آنزیمهای گلوتاتیون پراکسیداز (gpx)، گلوتاتیون ردوکتاز (grx) و کاتالاز (cat) در ناحیه هیپوکامپ اندازه گیری شد.یافته ها: بر اساس نتایج ما، اسید والپروئیک به طور قابل توجهی (p>0/001) سبب کاهش شاخص تبعیض در آزمون تشخیص شی جدید، فعالیت آنزیمهای gpx ،grx و cat و سطح tac در هیپوکامپ شد. تیمار با نانوفیتوزوم سماق به طور معنیداری (p<0/001) باعث بهبود اختلال رفتاری و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان (gpx ،grx و cat) و سطح آنتی اکسیدان tac شد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که نانوفیتوزوم سماق در مقایسه با عصاره میوه سماق به دلیل افزایش فراهمی زیستی باعث بهبود موثرتر نقص حافظه و استرس اکسیداتیو در موش های مدل اتیسمی می شود.

effect of sumac nano-phytosome on memory and oxidative stress in valproic acid-induced rat model of autism spectrum disorder

background: autism spectrum disorder (asd) is an advanced neurological disorder characterized by symptoms such as deficits in social interaction, communication, and cognition. although sumac fruit contains compounds with antioxidant and anti-inflammatory properties, its effectiveness is limited due to its low bioavailability. objective: this study aims to investigate the neuroprotective effect of sumac extract and sumac nano-phytosome on memory and oxidative stress in the hippocampal area of asd rats.materials and methods: in this experimental study, pregnant female rats were first divided into healthy and patient groups. in the patient group, 500 mg/kg body weight valproic acid was injected intraperitoneally on day 12.5 of pregnancy. male rats born in the healthy group were further divided into two healthy control and positive control groups, and those in the patient group were divided into two treatment groups of sumac extract (n=6) and sumac nano-phytosome (n=6) 21 days after birth. the control groups received only saline, while treatment groups received se and snp (40 mg/kg/po) for 4 weeks. novel object recognition test was performed to assess recongnition memory of rats on day 49 after birth. finally, total antioxidant capacity (tac), glutathione peroxidase (gpx), glutathione reductase (grx) and catalase (cat) were measured in the hippocampus of rats.results: valproic acid significantly decreased the discrimination index in novel object recognition test as well as gpx, grx and cat, and tac levels in the hippocampus (p60;0.001). treatment with sumac nano-phytosome significantly improved the memory and the activity of antioxidant enzymes (gpx, grx and cat) and tac (p60;0.001).conclusion: sumac nano-phytosome can improve memory deficits and oxidative stress more compared to sumac extract in asd rats due to increased bioavailability