تاثیرمداخله آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی ‌شده در ارتقای رفتار خود مراقبتی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون مراجعه ‌کننده به مراکز بهداشت شهر رشت

زمینه: فشار خون بالا عامل تعدیل شونده خطر سلامت و از علل مهم ناتوانی و مرگ است. تئوری رفتار برنامه ریزی شده از تئوری های مهمی است که مسیر پذیرش رفتارهای بهداشتی را توضیح میدهد.هدف: این مطالعه با هدف بررسی میزان تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر انجام رفتارهای خودمراقبتی بیماران دارای فشار خون بالا انجام شد.مواد و روشها: مطالعه مداخله ای در دو گروه 75 نفره آزمایش و کنترل از بیماران مبتلا به فشار خون بالای مراکز بهداشت رشت در سال 1393و در طی 5 ماه صورت گرفت. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته شامل اطلاعات جمعیت شناختی و فعالیت جسمانی با استفاده از پرسشنامه gpac و اطلاعات تغذیه ای با پرسشنامه بسامد خوراک ffq و سوالات تئوری رفتار برنامه ریزی شده در پنج حیطه نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتار درک شده، قصد رفتاری و مرتبط با فشار خون بود. روایی پرسشنامه به روش روایی محتوایی و پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 0/71 تعیین شد. تحلیل دادهها با نرم افزار spss نسخه 18 و آزمون توصیفی و استنباطی انجام شد.یافته ها: قبل ازا نجام مداخله آموزشی دو گروه از نظر میانگین نمره سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده، همسان بودند. پس از آن در گروه آزمایش میانگین نمره نگرش از 4/51 به 4/58، میانگین نمره هنجارهای انتزاعی از 4/16 به 4/19، میانگین نمره کنترل رفتار درکشده از 3/64 به 4/23 و میانگین نمره قصد رفتاری از 3/88 به 4/24 رسید که این اختلاف از نظر آماری معنیدار بود (p<0.05) و اختلافی در گروه کنترل مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که طراحی برنامه آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده در ارتقاء رفتار خودمراقبتی بیماران تاثیر داشت.

effect of an intervention based on the theory of planned behavior on self-care behavior of patients with hypertension: a clinical trial

background: hypertension is an important health problem and one of the most important causes of disability and mortality. objective this study aims to evaluate the effect of an educational program based on the theory of planned behavior (tpb) on self-care behaviors in hypertensive patients.materials and methods: this is a clinical trial conducted on 180 patients with hypertension referred to health centers in rasht, iran in 2014. they were divided into two intervention (n=75) and control (n=75) groups.  data collection tools included a demographic form, the global physical activity questionnaire, the food frequency questionnaire, and a tpb  questionnaire with five constructs including attitude, subjective norms, perceived behavior control, and behavioral intention related to hypertension. collected data were analyzed in spss v. 18 software using descriptive and inferential statistics.results: before intervention, two groups were similar  in terms of the scores tpb constructs. after intervention, the mean scores of attitude changed from 4.51 to 4.58; mean scores of subjective norms changed from 4.16 to 4.19; mean scores of perceived behavior control changed from 3.64 to 4.23; and mean scores of behavioral intention changed from 3.88 to 4.24. these differences were statistically significant (p<0.05). no difference was observed in the control group.conclusion: an educational program based on tpb can promote the self-care behaviors among hypertensive patients.