بررسی تاثیر ورزش بر بهداشت روان سالمندان

ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺒﻊ درآﻣﺪ، ﺑﯿﺶ از ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﻌﺮض ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ و اﺿﻄﺮاب ﻫﺴﺘﻨﺪ. ورزش ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮی و ﺗﺤﺮک، ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎزﮔﺎری رواﻧﯽ و ﺳﺎزﮔﺎری ﻋﻤﻠﮑﺮدی ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻬﻢ ﺑﺴﺰاﯾﯽ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف: اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ورزش ﺑﺮ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان اﺳﺘﺎن ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. روش ﮐﺎر: در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻃﺮح ﺳﺎﻻﻣﻮن 48 ﻧﻔﺮ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ روزاﻧﻪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان اﺳﺘﺎن ﮔﻠﺴﺘﺎن در ﺳﺎل 1390 ﺑﻪ روش در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل و آزﻣﻮن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪ. ﺳﭙﺲ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺧﻮد ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﯾﮏ و دو 12 ﻧﻔﺮه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺪاﺧﻠﻪﮔﺮ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﭘﮋوﻫﺶ، از ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪاﺧﻠﻪ 1 ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪاﺧﻠﻪ 2 ﻫﯿﭻ آزﻣﻮﻧﯽ داده ﻧﺸﺪ. ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎی ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت 16 ﺟﻠﺴﻪ، ﻫﻔﺘﻪای 4 ﺑﺎر ﻃﯽ ﺟﻠﺴﺎت 15 -25 دﻗﯿﻘﻪای در ﻃﻮل روز ﻧﺮﻣﺶ و ورزش ﮔﺮوﻫﯽ را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ اﺟﺮا ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ. ورزش ﺑﺎ ﮔﺮم ﮐﺮدن ﻋﻀﻼت ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺎت ﻧﺮﻣﺸﯽ ﻃﯽ 5 دﻗﯿﻘﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪه، ﺳﭙﺲ ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ورزﺷﯽ اﺟﺮا و در اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺮای ﺧﻨﮏ ﮐﺮدن ﻋﻀﻼت دوﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﺣﺮﮐﺎت ﮐﺸﺸﯽ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻮﺳﻂ آﻣﺎر ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ (آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﯿﺰ وارﯾﺎﻧﺲ دوﻃﺮﻓﻪ) ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ : ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻨﯽ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ 76/71±7/5 ﺳﺎل ﺑﻮد و32 درﺻﺪ واﺣﺪﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ زن و 68 درﺻﺪ ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ. 56 درﺻﺪ ﻣﺘﺄﻫﻞ و 36 درﺻﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﻓﻮت ﺷﺪه و 4 درﺻﺪ ﻣﺠﺮد ﺑﻮدﻧﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪ آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﯿﺰ وارﯾﺎﻧﺲ دوﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل اﺛﺮ ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن در ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداری ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان (0/004=p) ﺑﻮد. ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ 1 ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر 21/57±2/89 ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﻓﻘﺪان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ (ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺪرن اﻣﺮوز اﺳﺖ) ﺑﺎﻋﺚ اﺗﻼف و ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﺑﺎﻟﻘﻮه ای ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ و آﺳﺎﯾﺶ در درون ﻫﺮ ﻓﺮد ﺳﺎﻟﺨﻮرده وﺟﻮد دارد. ورزش ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮی و ﺗﺤﺮک، ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎزﮔﺎری رواﻧﯽ و ﺳﺎزﮔﺎری ﻋﻤﻠﮑﺮدی ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﻬﻢ ﺑﺴﺰاﯾﯽ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان دارد ﮐﻪ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ آن ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ درﻣﺎنﻫﺎ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ورزﺷﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان در ﮔﺮوه آزﻣﻮدﻧﯽ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﻟﺬا ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ورزﺷﯽ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان در ﮐﻨﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ آﻧﺎن ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻃﻮل ﻣﺪت و ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آنﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﻣﻔﺮحﺗﺮی ﻫﻤﭽﻮن ﭘﯿﺎده رویﻫﺎ و ورزشﻫﺎی ﺟﻤﻌﯽ در ﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﺑﺎز در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ آﻧﺎن در ﺳﺮای ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد