رفتارهای پیشگیرانه در ارتباط با عفونت های دستگاه تناسلی زنان

ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ (reproductive tract infections) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪی ﺳﻼﻣﺘﯽ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی زﯾﺎدی ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﺪف: اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ آن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. روشﮐﺎر: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻘﻄﻌﯽ از ﻧﻮع ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در آن وﺿﻌﯿﺖ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ آن در زﻧﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ- درﻣﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﯾﺰ در ﺳﺎل 1391 - 92 ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از ﻣﯿﺎن 27 ﻣﺮﮐﺰ و 38 ﭘﺎﯾﮕﺎه ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و درﻣﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮی ﺗﺒﺮﯾﺰ، 22 ﻣﺮﮐﺰ و ﭘﺎﯾﮕﺎه (9 ﻣﺮﮐﺰ و 13 ﭘﺎﯾﮕﺎه) ﺑﺼﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ 25-30 ﭘﺮوﻧﺪه از ﻣﯿﺎن ﮐﻞ ﭘﺮوﻧﺪه زﻧﺎن ﻣﺮﮐﺰ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ. ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ﺑﺮآورد ﻧﺴﺒﺖ 384 ﻧﻔﺮ ﺑﺮآورد ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺿﺮﯾﺐ اﺛﺮ ﺑﺮاﺑﺮ 1/5 ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ 584 ﻧﻔﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ورود ﺷﺎﻣﻞ زﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده و دارای ﭘﺮوﻧﺪه ی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺑﻮدﻧﺪ، داﺷﺘﻦ ﺳﻮاد ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻘﻄﻊ اﺑﺘﺪاﯾﯽ، ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﺄﻫﻞ، ﺳﻦ 49- 15 ﺳﺎل از ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮد و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺧﺮوج، اﻧﺼﺮاف ﻓﺮد از ﺷﺮﮐﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻋﺪم ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺣﺪاﮐﺜﺮ 20 درﺻﺪ از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮد. اﺑﺰار ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪای ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ دو ﺑﺨﺶ ﺳﻮاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ و ﺳﺆاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ و ﺳﻮاﺑﻖ ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ و ﺑﺎروری، ﺳﻮاﻻت آﮔﺎﻫﯽ و ﺳﻮاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﺧﻄﺮ ﺑﻮد. ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺮه رﻓﺘﺎر ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻧﻤﺮه 2، ﮔﺎﻫﯽ ﻧﻤﺮه 1 و اﺻﻼً ﻧﻤﺮه ﺻﻔﺮ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺮات ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﻤﺮه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮه اﺑﺰار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و از ﺑﯿﻦ ﺳﻮاﻻت ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری ﺳﺆاﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﺮه را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، ﮔﺰارش ﺷﺪﻧﺪ. ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان آﮔﺎﻫﯽ در ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺘﻬﺎی ﻏﯿﺮﻣﻘﺎرﺑﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﻮابﻫﺎی درﺳﺖ اﻣﺘﯿﺎز 1 و ﺑﻪ ﺟﻮابﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ اﻣﺘﯿﺎز ﺻﻔﺮ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺖ. ﺳﭙﺲ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺮات ﻣﺬﮐﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﮐﺴﺐ ﻧﻤﺮه آﮔﺎﻫﯽ 5 ≥ ﺿﻌﯿﻒ، ﺑﯿﻦ 6 ﺗﺎ 10 ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻧﻤﺮه 11 ﺗﺎ 15 ﺧﻮب در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان آﮔﺎﻫﯽ در ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺘﻬﺎی ﻣﻘﺎرﺑﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﺆاﻻت و ﻣﺤﺪوده ﻧﻤﺮات ﺻﻔﺮ ﺗﺎ 37، ﻧﻤﺮه آﮔﺎﻫﯽ 12 ≥ ﺿﻌﯿﻒ، 13 ﺗﺎ 24 در ﻣﺘﻮﺳﻂ، 25 ﺗﺎ 37 ﺧﻮب در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻠﻤﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮی و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش آزﻣﻮن ﻣﺠﺪد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ 0/82 ﺑﻮد. از آﻣﺎر ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻄﻠﻖ، ﻧﺴﺒﯽ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن 95% ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. از آزﻣﻮن آﻣﺎری ﺗﯽ، ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ و ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺪوشﮔﺮ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺄﺛﯿﺮ آنﻫﺎ از آزﻣﻮن رﮔﺮﺳﯿﻮن ﺧﻄﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ وارد ﻣﺪل ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ 0/1 >p داﺷﺘﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺪار p ﮐﻤﺘﺮ از 0/05 ﻣﻌﻨﯽدار ﺗﻠﻘﯽ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ: ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻓﺮاد (56/1%) در ﮔﺮوه ﺳﻨﯽ 20-29 ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ. اﮐﺜﺮ آﻧﺎن دارای ﺗﺤﺼﯿﻼت دﯾﭙﻠﻢ (48/3%)، ﺧﺎﻧﻪدار (90/2%) و از ﻧﻈﺮ ﺧﻮدﺷﺎن دارای درآﻣﺪ ﮐﺎﻓﯽ (59/4%) ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری ﺑﺎ ﺳﻦ، ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت، ﺷﻐﻞ و ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽدار آﻣﺎری وﺟﻮد داﺷﺖ (0/05>p). ﻧﯿﻤﯽ از اﻓﺮاد ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ داﺷﺘﻨﺪ. ﺑﯿﻦ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ از راهﻫﺎی ﻣﻘﻌﺪی، دﻫﺎﻧﯽ، واژﻧﯽ - ﻣﻘﻌﺪی ﻫﻤﺰﻣﺎن، راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﺧﻮن در ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽدار آﻣﺎری وﺟﻮد داﺷﺖ (0/05>p). ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری 25/39±4/6 ﺑﻮد. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮه آﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد در ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻘﺎرﺑﺘﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ 9/6 3/19± از ﻣﺤﺪوده ﻧﻤﺮات ﻣﻤﮑﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ 15 ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﻮرد ﭘﺰوﻫﺶ از آﮔﺎﻫﯽ در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮه آﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد در ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی ﻣﻘﺎرﺑﺘﯽ 17/08 ±7/42 از ﻣﺤﺪوده ﻧﻤﺮات ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ 37 ﺑﻮده و ﮐﻪ از آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ رو ﺑﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽدار آﻣﺎری وﺟﻮد داﺷﺖ (0/001 p). ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﻤﺮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی رﻓﺘﺎری ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداری اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﻓﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: آﻣﻮزش درﺑﺎره ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺪرﺳﻪ و ﻗﺒﻞ از ازدواج و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اراﯾﻪ ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺘﯽ ﺿﺮوری ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. آﻣﻮزش دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺗﻄﺎﺑﻖ ﯾﺎﺑﻨﺪ. ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی اوﻟﯿﻪ از اﯾﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ در اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.