نقش بازشناسی حقیقت حکم شرعی در مسئلۀ ضد

یکی از نکات اساسی در مباحث تحلیلی و ارائۀ نظریات، بیان آثار و ثمرات تحلیل‌های صورت‌پذیرفته است؛ البته، این نکته معمولاً مغفول واقع می‌شود. یکی از مباحث تحلیلی علم اصول، که دچار این نقصان است، مبحث «حقیقت حکم شرعی» است. نسبت‌به اینکه در تحلیل حقیقت حکم شرعی به چه نظریه‌ای قائل شویم، آثار متعددی در علم اصول پدید می‌آید. مثلاً در مسئلۀ امر به شیء مقتضی نهی از ضد عام و براساس مسلک تلازم، سه نوع اثرگذاری را براساس مبانی مختلف دربارۀ حقیقت حکم شرعی می‌توان شناسایی کرد. برخی از نظریات موجب می‌شود مسلک تلازم در مسئلۀ ضد بی‌معنا و نادرست جلوه کند؛ اما نتیجۀ پذیرش برخی مبانی دیگر امکان چنین مسلکی را تصحیح می‌کند. باوجود این، برخی مبانی در بحث حقیقت حکم شرعی مسلک تلازم را گامی به جلوتر رانده و نه‌تنها امکان طرح آن ‌را تصحیح می‌کند، بلکه به بسیاری از اشکالات ثبوتی و اثباتی وارد بر این نظریه پاسخ می‌دهد و پذیرش چنین مسلکی را در مسئلۀ ضدْ معقول می‌نمایاند.