بررسی مدعای تاثر فیض کاشانی و محقق سبزواری از متصوفه اهل سنت در مسئله غنا

فیض کاشانی و محقق سبزواری با طرح نه‌چندان صریح حلیت نفسی غنا در عصر گسترش تصوف شیعی به‌‌تاثر از صوفیان سنی و به‌ویژه ابوحامد غزالی به طلایه‌داری صوفیۀ عامی‌مذهب متهم شده‌اند. به باور مخالفان، طرح مسئلۀ حلیت غنا ازسوی فیض و محقق، راهبردی زیرکانه در حجیت‌بخشی به وجد و سماع صوفیانه بوده است. باوجوداین، با تطبیق نظریات فیض کاشانی، محقق سبزواری و غزالی درمی‌یابیم که هدف نهایی غزالی از طرح مسئلۀ حلیت نفسی غنا، صرفاً تصویب مناسک صوفیانه، ازجمله وجد و سماع بوده و برخلاف فقیهان شیعه چندان با محظوریت تعارضات روایی منابع عامه مواجه نبوده است؛ بنابراین، او در طرح این مسئله اساساً رویکردی درجه‌اول و موضوع‌محور اتخاذ نموده و ازاین‌رو، به‌شکل گسترده‌ای در پی‌جویی راهبردهای ایجابی اثبات حلیت غنا کوشیده است؛ در نقطۀ مقابل، فیض و محقق قرار دارند که مولفه‌هایی از نظریۀ غزالی را در رفع تعارض‌ها و مخصص‌های فراوان روایات شیعی به‌کار گرفته‌اند و به‌سبب ارائۀ همین رویکرد درجه‌دوم و مسئله‌محور از توجیه لوازم پذیرش حلیت نفسی غنا، که همان تصویب سماع صوفیانه باشد، امتناع نموده‌اند.

Studying the impact of Sunni Sufi ghena (prohibited music) on Feyz Kashani and Mohaqqeq Sabzevari

With planning relatively explicitly a  essential lawfulness of ghana in the period of growing Shiite Sufism, Feyz Kashani and Mohaqeq Sabzevari have been accused of being effected by Sunni Sufis and particularly Abu Hamed Ghazzali as a vanguard  Sunni Sufism. According to the opponents` approach, permitting ghana by Feyz and Mohaqqeq was a cleverly strategy until they could make Sufi  vajd and sama appear  documentary. But when theories of Feyz Kashani , Mohaqqeq Sabzevari and Ghazzali are compared with each other, we understand that Ghazzali`s definite purpose of  his permit was only acceptance of Sufistic rituals including vajd and sama`, and in contrast to Shiite foqaha, he was not so much faced with an obstacle such as conflicts of traditions in the Sunni resources. Therefore, Ghazzali has basically adopted a first rate and subject oriented approach to planning this problem, and for this reason, vastly tried to find the positive strategies for proving the permission of ghana. On the opposite side, are Feyz and Mohaqqeq who have used some elements of Ghazzzali`s theory in order to resolve many conflicts between  the Shia traditions and remove the specified ones, and for the reason of the same second rate and problem oriented approach, refused to justify the requisites of accepting essential lawfulness of ghana which is justly confirming  the Sufi sama`.