عقود مستحدثه از منظر فقه امامیه

به‌موازات پیشرفت فنی و اقتصادی بشر، قراردادها نیز توسعه و تکثر قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌اند. ازآنجاکه طبق نظر مشهور فقها صحت و نفوذ قراردادها متوقف بر امضای شارع است، در مورد قراردادهای جدید یا همان عقود مستحدثه این بحث مطرح است که آیا مستقلاً و در عرض عقود متداول در عصر شارع می‌توان آنها را نافذ دانست یا حتماً باید در قالب یکی از عقود متداول در عصر تشریع منعقد شوند. برخی از فقها قائل به توقیفیت عقود بوده و لازم می‌دانند تمامی قراردادها در قالب عقود متداول در عصر تشریع منعقد شوند. اما برخی دیگر دیدگاه عدم توقیفیت را برگزیده‌اند و معتقدند عقود جدید نیز نافذ هستند. پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی به سرانجام رسیده، دیدگاه دوم را تایید می‌کند و با تحلیل آیه وجوب وفا به‌عنوان مهم‌ترین مدرک حل این مسئله، اثبات می‌کند که عقود مستحدثه فی‌نفسه نافذ هستند و دلیلی بر لزوم ارجاع آنها به عقود متداول وجود ندارد.

newly emerging contracts from the perspective of imamiyyah jurisprudence

with human advancements in technology and economics, contracts have significantly expanded and diversified. according to jurists’ view, the validity and enforceability of contracts depend on the approval of the shari’ah. this raises the question of whether newly emerging contracts (ʿuqūd mustaḥdatha) can be considered independently valid alongside the conventional contracts established during the time of shari’ah legislation, or whether they must necessarily conform to the recognized contracts of that era. some jurists uphold the doctrine of tawqīfiyyah (restriction), requiring all contracts to align with the conventional contracts of the time of legislation. others, however, reject this restriction and argue that new contracts are inherently valid. this study, employing a descriptive-analytical method, supports the latter view. by analyzing the quranic verse mandating contract fulfillment—recognized as the most significant evidence in resolving this issue—it demonstrates that newly emerging contracts are intrinsically valid and do not need to be categorized under the conventional contracts of early islamic jurisprudence.