مطالعه تحلیلی- انتقادی دیدگاه مشهور فقهی در باب ایقاب معیار در جرم لواط

لواط از جمله جرایم حدّی است که در حقوق جزای اسلام، تحقق آن و به تبع آن ثبوت مجازات برای آن در گرو شرایط متعددی دانسته شده است. یکی از محوری‌ترین شرایط در تحقق این جرم، تحقق ایقاب به عنوان عنصر مادی جرم می‌باشد. مشهور فقیهان، ایقاب معیار در تحقق جرم لواط را ایقاب کل حشفه دانسته‌اند و در کمتر از این مقدار، حد لواط را منتفی و جرم را ذیل عنوان تفخیذ مطرح می‌نمایند. به دیگر تعبیر، از دید مشهور، نحوه ایقاب می‌تواند عامل متغیّر جرم و به تبع آن عامل متغیّر مجازات محسوب شود؛ در‌حالی‌که گروهی دیگر از فقیهان، ایقاب معیار در جرم لواط را مطلق ایقاب بدون لحاظ شرطیت غیبوبۀ حشفه دانسته‌اند و با فرض تحقق ایقاب، فارغ از نحوۀ وقوع آن، در هر حال جرم لواط و به تبع آن حدّ لواط را ثابت می‌دانند. با توجه به ضرورت تبیین دقیق مسئله و نظر به خلا پژوهشی موجود در رابطه با آن، پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بررسی این امر پرداخته است. نتیجه اینکه برای تحقق جرم لواط، مطلق ایقاب - فارغ از میزان دخول حشفه - ملاک است؛ به دیگر بیان با تحقق ایقاب، هرچند در فرض عدم غیبوبۀ حشفه، جرم لواط صادق خواهد بود و قول به تحقّق صرف جرم تفخیذ با اشکال روبه‌روست.

an analytical-critical study of most jurist’s viewpoints regarding the criteria of iqab in sodomy crime

sodomy is one of the hadd crimes, which in islamic criminal law, its realization (occurrence) and, accordingly, the proof of punishment for it, depend on several conditions. one of the most important conditions in the realization of this crime is the realization of iqab (anal intercourse) as a material element of the crime. most jurists have considered the total amount of foreskin to be the criterion in the realization of sodomy crime, and if it is less than this amount, the hadd of sodomy is ruled out and the crime is put forward under the title of tafkhiz (rubbing penis between thighs). in other words, based on most jurists’ view, the way of punishment can be considered as a changing factor of the crime and, accordingly, a changing factor of the punishment. however, another group of jurists have considered the criteria in the crime of sodomy to be absolute, regardless of the condition of the occultation of foreskin and with the assumption of realization of iqab, regardless of how it occurs, in any case, they consider the crime of sodomy and, accordingly, the hadd of sodomy to be proven. due to the necessity of explaining the problem in detail and considering the existing research gap related to it, the present study has examined this matter in a descriptive-analytical method. the result shows that absolute iqab is the criterion for the realization of the crime of sodomy - regardless of the amount of penetration of the foreskin. in other words, with the occurrence of iqab, even if the amount of foreskin is not penetrated, it will be considered as sodomy crime, and the realization of crime of tafkhiz will not be true.