مسیولیت بین‌المللی دولت‌های ثالث ناشی از نقض حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه داخلی(با تحلیلی اجمالی از بحران سوریه)

مسیولیت دولت‌های ثالث ناشی از نقض حقوق بشردوستانه در مخاصمات داخلی در واقع، بخشی از یک قاعده کلی‌تر تحت عنوان مسیولیت ناشی از کمک، مساعدت یا معاونت در نقض حقوق بین‌الملل است که سابقه زیادی در حقوق بین‌الملل ندارد و تنها از جنگ جهانی دوم است که چنین قاعده‌ای مطرح شده است. اصولاً دولت‌ها در روابط بین‌المللی خود آزاد هستند که در چارچوب مقررات و موازین حقوق بین‌الملل به مبادلات اقتصادی، نظامی، فرهنگی و غیره با یکدیگر بپردازند و به یکدیگر برای مقاصد مختلف کمک نمایند. در جریان این مبادلات و کمک‌ها، دولت‌های دریافت‌کننده کمک، بعضاً مرتکب اقداماتی در جهت نقض تعهدات بین‌المللی مانند نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه می‌ شوند. دولت‌ها و اشخاص صدمه‌دیده از این اقدامات، با استناد به قاعده مسیولیت ناشی از کمک و مساعدت یا به عبارتی معاونت در نقض حقوق بین‌الملل، دولت‌های اعطا‌کننده کمک را، به‌علت تسهیل اعمال متخلفانه دولت دریافت‌کننده کمک، مسیول قلمداد می‌کنند.بدیهی است این مقاله، مسیولیت ناشی از کمک و مساعدت یا معاونت در نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه را با نگاهی به مخاصمه داخلی سوریه، مطالعه می کند. این مسیولیت، برای دولت‌های ثالث به‌دلیل نقش داشتن در نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه نه در قلمرو سرزمینی خود بلکه در قلمرو تحت صلاحیت دولت درگیر در یک مخاصمه داخلی رخ می‌دهد. بدین‌ترتیب ضمن نگاهی به ریشه و مبنای این قاعده در اسناد بین‌المللی و رویه محاکم قضایی بین‌المللی، به بررسی چگونگی تحقق این نوع مسیولیت در چارچوب معیارهای مطرح شده از سوی محاکم بین‌المللی پرداخته و نشان داده خواهد شد که قابلیت انتساب نقض حقوق بشردوستانه در مخاصمات داخلی از جمله مخاصمه سوریه به دولت‌های کمک‌کننده و حامی در پرتو تبعیت از معیار «کنترل کلی» به مراتب آسان‌تر و البته مناسب‌تر خواهد بود.