پدیده دولت‌هایِ در‌حال‌غرق:چاره‌اندیشی‌هایی از نظرگاه حقوق بین الملل

آثار زیان‌بار تغییر اقلیم می تواند تهدید منحصر‌به‌فردی را متوجه تمامیت سرزمینی دولت‌ها کرده و مفهوم کنونی دولت‌بودن را با مشکلات جدید و جدّی رو‌به‌رو سازد. امروزه خطر به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین دولت‌های جزیره ایِ کوچک و کم‌ارتفاع در نتیجه افزایش سطح آب دریاها به‌عنوان یکی از پیامدهای مستقیم و مخرّب تغییر اقلیم مطرح است. البته طبق برخی پیش بینی ها تغییر اقلیم می تواند حتی پیش از به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین های مذکور با غیرقابل‌سکونت‌نمودن آن ها به مهاجرت اجباری جمعیت از سکونت‌گاه های خود منجر شود. بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند که تا پایان قرن حاضر، تعدادی از دولت‌های جزیره ای کوچک و کم‌ارتفاع مانند توالوو، کیریباتی، جزایر مارشال و مالدیو به طور کامل غیرقابل سکونت خواهند شد. با توجه به اینکه بر طبق موازین حقوق بین الملل، سرزمین و جمعیت در زمره معیارهای اصلی دولت‌بودن به شمار می آیند، سوال اساسی آن است که دولت‌های مذکور با چه سرنوشتی روبه رو خواهند بود. مقاله حاضر در صدد است ضمن بررسی علمی موضوع تغییر اقلیم و پیامدهای آن، به تبیین چالش های ناشی از تغییر اقلیم و به‌طور خاص، افزایش سطح آب دریاها بر حقوق بین الملل حاکم بر دولت‌بودن بپردازد. به‌علاوه در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین وضعیت حقوقی دولت‌هایی که با تهدید موجودیت خود به‌عنوان دولت مواجه اند، راهکارهایی برای حفظ شخصیت حقوقی دولت‌هایی که سرزمین خود را در نتیجه افزایش سطح آب دریاها از دست می دهند ارایه گردد.