بازاندیشی در آثار حقوقی نظرات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در پرتو رای 2021 شعبۀ ویژۀ دیوان بین‌المللی حقوق دریاها در قضیۀ موریس/ مالدیو

در خصوص غیرالزام‌آوربودن نظرات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری، هم در رویه‌قضایی دیوان و نظرات قضات آن و هم در دکترین تقریباً اتفاق­نظر وجود دارد. با وجود این، در خصوص آثار حقوقی نظرات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری شاهد تعدد آرا هستیم. رای اخیر شعبۀ ویژۀ دیوان بین‌المللی حقوق دریاها در قضیۀ موریس/ مالدیو در مرحلۀ رسیدگی به اعتراض مقدماتی، که با استناد به نظر مشورتی 2019 دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیۀ مجمع‌الجزایر چاگوس، منجر به رد یکی از اعتراض‌های مقدماتی دولت مالدیو شد، این پرسش را مطرح می­کند که از منظر حقوق بین‌الملل، چه وزن و اعتباری را می‌توان برای آثار حقوقی نظرات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری قائل شد؟ اگرچه اکثر صاحب‌نظران بر این باورند که نمی‌توان آثار حقوقی نظرات مشورتی دیوان را نادیده گرفت، به نظر می‌رسد در خصوص وزن آثار حقوقی تمام نظرات مشورتی نمی‌توان یک حکم واحد صادر کرد، بلکه باید معیارها و ضوابطی را تعیین کرد که با کمک آن‌ها وزن آثار حقوقی هر نظر مشورتی، جداگانه ارزیابی و بررسی شود.

rethinking the legal effects of the icj advisory opinions in the light of 2021 itlos judgment in the mauritius/maldives case

there is almost a consensus, in the case law of international court of justice and the opinions of its judges, as well as in the doctrine, regarding the non-binding nature of the advisory opinions of the court. however, there is a disagreement about the legal effects of the advisory opinions of the international court of justice. the very recent ruling by the special chamber of the international tribunal for the law of the sea in the mauritius/ maldives case in preliminary objections, relying on the international court of justice’s 2019 advisory opinion in the “legal consequences of the separation of the chagos archipelago from mauritius in 1965”, led to the rejection of one of the maldivian government’s preliminary objections. this raises the question that what credibility can be given to the legal effects of icj advisory opinions under international law. although most experts believe that the legal effects of the court’s advisory opinions cannot be ignored, it seems that it is not possible to consider a single ruling on the legal effects of all advisory opinions, but rather to determine the criteria by which the weight of the legal status of each advisory opinion should be evaluated and reviewed separately.