تعهدات دولت‌های حوضچه هریرود در احداث تاسیسات آبی

رودخانه بین المللی هریرود، یک رودخانه مرزی پی‌در‌پی بین کشورهای افغانستان، ایران و ترکمنستان است که سرچشمه اش در خاک کشور افغانستان (دولت بالادست) واقع شده است. تا کنون هیچ توافقنامه مشترک بین این سه کشور منعقد نشده است. دولت های حوضچه هریرود در شاخابه های فرعی که در قلمرو این کشورها هستند سدهایی ساخته اند که باعث مسدود‌شدن جریان اصلی آب به شاخه اصلی می شود. با توجه به بحران کم آبی و فقدان موافقت‌نامه ای در خصوص نحوه بهره برداری از هریرود، بیم آن می رود این تاسیسات آبی به اختلافی بین المللی تبدیل شوند. لذا این مقاله با استفاده از رویه داوری و قضایی، اسناد و عرف بین المللی، تعهدات بین المللی دولت های حوضچه هریرود را در زمینه احداث تاسیسات آبی تبیین می کند. مقاله نتیجه می گیرد که دولت های مزبور، علاوه بر الزام به اطلاع رسانی در احداث تاسیسات آبی، متعهدند از رودخانه هریرود، منصفانه و معقول، طوری که به کشورهای پایین دست هریرود (ایران و ترکمنستان) آسیب جدی وارد نشود بهره ‌برداری کنند.

The International Obligation of Harirud Riparian States in Marine Construction

The Harirud International River is a continuous boundary river between Afghanistan, Iran and Turkmenistan, which has its head on the territory of Afghanistan (upstream). So far, no trilateral agreement has been concluded between the three countries. The construction of dams in the subsidiary subdivisions of Harirud waterway by the said States have blocked the main flow of water to the main shaft. Given the water crisis and the lack of agreements on how to use the River, it is feared that these marine constructions may lead to an international dispute. Therefore, this paper, using the arbitral and judicial jurisprudence and international instruments and Custom explains the international obligations of Harirud waterway States on the marine constructions. It is concluded that States are required to issue notification for the marine construction. Moreover, the riparian governments commit themselves to fair and equitable use of the River so that it does not seriously damage the lower reaches (Turkmenistan and Iran).