تحوّل مفهومِ «اختلاف» در پرتو قضیه دعوای جزایر مارشال علیه بریتانیا

دیوان بین المللی دادگستری در تاریخ 5 اکتبر 2016 در قضیه دعاوی جزایر مارشال علیه بریتانیا، هند و پاکستان به علّتِ «فقدان اختلاف» میان طرفین دعوا، حکم به عدم صلاحیّت خود صادر کرد. رای دیوان در قضیه مارشال علیه بریتانیا که با 8رای موافق ، 8رای مخالف و با رای قاطع رییس دیوان اتخاذ گردیده ، ماهیتی منحصر به فرد دارد و از تحوّل «سیاست قضایی» دیوان در قبالِ احراز «اختلاف»حکایت می‌کند. چنین می‌نماید که تحول رویه قضایی دیوان در قضیه جزایر مارشال معلولِ سیری تدریجی در طول تحولات دادگستری بین المللی بوده است. دیوان با فعالیت تفسیری خود معنا، حدود و قلمرو مفاهیمِ حقوقی را به حرکت درآورده و با عنایت به «سیاست قضایی» خود آن را با «واقعیّات سیاسی» در زمان سازگار می‌نماید. به همین منظور، دیوان بین المللی دادگستری در این قضیه با تکیه بر رهیافتِ فرمالیسم حقوقی، ابتداً قلمرو مفهومی اختلاف را در زمان مضیّق نموده و سپس با اضافه کردن معیار تازه تاسیسِ اطلاع قلمرو این مفهوم را مقیّد به تشریفاتی شکلی کرده ، سرانجام از این طریق «سیاست قضایی» خود را در مواجهه با امر سیاسی تدبیر و تمشیت نموده است.

The Evolution of the Concept of “Dispute” in Light of the Marshall Islands Case before the ICJ

The International Court of Justice delivered its Judgment on 5 October 2016 in the case of Marshall Islands versus the United Kingdom, India and Pakistan, finding that, lacking jurisdiction, it cannot proceed to the merits of the case. The decision of the Court in the Marshall Islands versus the United Kingdom which is taken with casting vote of the president of the Court has a sui generis character, reflecting the new “judicial policy” of the ICJ towards the concept of “dispute”. In fact, the evolution of the jurisprudence of the Court has been the result of the ongoing change in the history of the Court’s jurisprudence. Indeed, the ICJ changes the content and the scope of legal concepts in order to adopt them with “realpolitik” of the time. By recourse to the legal formalism, the International Court of Justice in the Marshall Islands case, firstly, restrained the scope of “dispute”, and secondly, by creating the criteria of awareness as a prior procedure, formalized the concept of “dispute” in order to manage its “judicial policy” having already faced with the political matter.