مانع یا رافع بودن صغر، جنون و عوامل مشابه آن نسبت به مسیولیت کیفری

مانع یا رافع بودن عواملی همچون صغر نسبت به مسیولیت کیفری، نتیجه عینی و عملیاتی ندارد، اما دست‌کم در اعتقاد به تحقق مسیولیت کیفری مرتکب و سپس، رفع مجازات وی یا عدم تحقق مسیولیت کیفری و در نتیجه، عدم مجازات وی اثرگذار است.گزاره‌هایی همچون عقل، بلوغ، قصد و اختیار یا اجزای تشکیل‌دهنده عنصر معنوی هستند یا اجزای تشکیل‌دهنده اهلیت جزایی. اگر این گزاره‌ها، اجزای تشکیل‌دهنده عنصر معنوی هستند، بدون آن‌ها عنصر معنوی به‌عنوان یکی از عناصر سه‌گانه لازم برای تحقق جرم کامل نمی‌شود و جرمی محقق نشده و در نتیجه، مسیولیتی به وجود نخواهد آمد.اگر عنصر معنوی صرفاً عمد در جرایم عمدی و تقصیر جزایی در جرایم غیرعمدی تعریف شود، که نظر درست نیز همین است، گزاره‌های پیش‌گفته به‌عنوان اجزای اهلیت جزایی بررسی می‌گردند که تحقق آن یکی از لوازم ایجاد مسیولیت کیفری است.البته باید توجه نمود که مسیولیت کیفری در صورتی محقق می‌گردد که علاوه بر وقوع رفتار مجرمانه (حاوی عناصر سه‌گانه قانونی، معنوی و مادی) و وجود اهلیت جزایی (شامل عقل، بلوغ، قصد و اختیار)، علل خاص (علل موجِّه جرم و عوامل مانع مسیولیت کیفری) نیز وجود نداشته باشد.