نکاح معاطاتی و تفاوت آن با زنا

نکاح معاطاتی آن است که با قصد انشا زوجیت شرعی، به واسطه فعلی که عرفاً دلالت بر نکاح کند، انشا عقد شود؛ درحالی‌که زنا، مقاربت بدون قصد انشا زوجیت شرعی است. مشهور فقیهان با اینکه برای لفظ طریقیت قایل هستند، نکاح معاطاتی را به دلیل اجماع باطل دانسته و گاهی آن را مساوی با زنا دانسته‌اند. به نظر می‌رسد که عمده دلیل ایشان به موجود نبودن مصداق فعلی عرفی صریح در قصد انشا نکاح برمی‌گردد و دو دلیل اجماع و احتیاط که بیشتر فقیهان با تمسک به آن‌ها لفظ را در عقد نکاح لازم می‌شمارند، صرفاً به سبب صراحت لفظ در اعلام اراده است. دستاورد این پژوهش توصیفی-تحلیلی این است که نکاح معاطاتی مشروع است و ادله صحت نکاح نیز شامل آن می‌شود. البته، مصادیق قابل پذیرش برای عرف باید جستجو شود