بررسی فقهی و حقوقی « لزوم اثبات ادله » در دادرسی مدنی

اگر چه به طور معمول در دادرسی مدنی، ارائه دلیل یا ادله ای که اصحاب دعوی برای اثبات مدعای خود بدان تمسک می جویند، با معذوریتی مواجه نیست، و اثبات ادعا یا دفاع در برابر آن، با ارائه دلیل به دادگاه صورت می گیرد، امّا در پارهای موارد دسترسی به دلیل و ارائه آن به دادگاه میسّر نیست. در این وضعیت، « اثبات دلیل » به عنوان یک تمهید اجتناب ناپذیر برای اثبات دعوی رخ می نماید، و دلیل خود به موضوعی بدل می شود که مستلزم اثبات است. از آنجا که خواهان، یا بالفعل دارای دلیل و متمکن از ارائه آن به محکمه است و یا از ارائه دلیل قاصر است، توجیه « اثبات دلیل » به عنوان فرآیندی مضاعف در دادرسی مدنی و یافتن پاسخی درخور به چرایی آن ضروری می نماید. از این رو، در پژوهش حاضر سعی شده است تا « مبانی لزوم اثبات دلیل برای ذی نفع و مقام قضایی » معرفی شود. در نتیجه پژوهش، چهار مبنای ،« تعذر و تعسر »، « عدالت »، « ضرورت احقاق حق و جلوگیری از انسداد اثبات حق » و « اصل تناظر » به عنوان مبانی لزوم اثبات دلیل - بما هو دلیل - ضمن بررسی ماهوی هر کدام از مبانی پیش گفته و بررسی ارتباط آنان با یکدیگر استظهار گردید. در نهایت تحقیق، راقمان سطور دریافتند که تنها آن دلایلی نیاز به اثبات دارند که « موثر در سرنوشت دعوی و یا تغییردهنده حکم دادگاه » باشند.

a jurisprudential and legal examination of the necessity of evidential proof in civil proceedings

1. introduction in the field of judicial proceedings, the pivotal role of proof in determining the fate of a case cannot be understated. a claim or assertion must be proven in a legal forum, otherwise its origins will remain inconsequential. consequently, legal practitioners and judges dedicate a significant portion of their attention to the issue of proof, leading to the assertion that litigation revolves around the evidence. the process of proving a claim or defense relies on documents referred to as evidence. while legal literature commonly distinguishes between evidence supporting a claim and proving the evidence itself as admissible, this distinction is often overlooked. this paper examines the legal and jurisprudential aspects of the more familiar evidence supporting a claim, examining how parties present and defend their cases with reference to these means. moreover, it explores the less-explored dimension of proving the evidence itself, where the evidence is presented as a separate entity in court.2. research questionthe fundamental question that arises in this context is the rationale behind proving evidence and the justification for such a process. legal claimants are obligated to present their evidence to the court to prove, raising the dichotomy of whether they possess the evidence or are hindered by its absence. in the former scenario, the claim is proven; in the latter, the claim faces the risk of dismissal for failure to provide proof. thus, the inquiry emerges: why and on what grounds must one undertake the arduous process of proving evidence, and what prompts this multiplicity in the judicial proceedings?