نقش شورای نگهبان در تضمین همخوانی متن‌های فارسی و غیرفارسی معاهدات بین‌المللی

به‌رغم سکوت قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی شورای نگهبان درباره اختیار شورا برای نظارت بر همخوانی متن‌های فارسی و غیرفارسی معاهدات، شورا در بعضی موارد معاهدات مصوب مجلس را به دلیل مغایرت میان متن‌های فارسی و غیرفارسی معاهده به مجلس برگردانده است. پرسشی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که اقدام شورا تا چه میزان توانسته است موجب اصلاح متن فارسی معاهدات شود؟بررسی اولیه حاکی از این است که اقدام فوق‌الذکر شورا در قالب اعلام ابهام درباره مصوبات مجلس انجام شده است؛ از این‌رو، در این نوشتار، موارد اعلام ابهام شورا درباره همخوانی متن‌های فارسی و غیرفارسی معاهدات مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد از 852 لایحه معاهداتی بررسی‌شده توسط شورا تا پایان سال 1399، 12 لایحه با چنین ابهامی مواجه شده‌اند و عوامل اعلام ابهام در این موارد عبارت بودند از: 1 عدم پیوست بودن ضمایم معاهده، 2 نامفهوم بودن بعضی مواد معاهده، 3 وجود ضوابط مغایر با اصول حقوقی و 4 ایرادهای ویرایشی، انشایی، املایی و ترجمه‌ای. بررسی موارد فوق نشان داد اکثر ابهام‌های مطرح‌شده توسط شورا وارد بودند و بر همین اساس، مجلس مصوبه‌های خود را با توجه به ایرادهای مطرح‌شده توسط شورا اصلاح کرده است. اما نقش ارزنده شورا در این زمینه بدون نقص نبوده است، چراکه در بعضی موارد، اعلام ابهام شورا وارد نبوده است و همچنین در بعضی موارد، به‌رغم مغایرت میان متن‌های فارسی و غیرفارسی معاهده، مصوبه مجلس به تایید شورای نگهبان رسیده است.

The Role of the Guardian Council in Ensuring Compatibility between Persian and Non-Persian Texts of International Treaties

In spite of the silence of the Constitution and the Guardian Council’s Regulations regarding the Council’s authority to oversee the compatibility of Persian and nonPersian texts of treaties, the council has returned some approved treaties to the parliament because the texts are inconsistent. The question that arises in this regard is to what extent the action of the council has been able to correct the Persian text of the treaties?According to a preliminary study, the above action of the council resulted in the declaration of ambiguity in the parliament’s enactments. Therefore, in this article, the council’s declarations of ambiguity in regard to the compatibility of Persian and nonPersian texts of the treaties were examined and it turned out that out of 852 treaties reviewed by the council until the end of 1399, 12 treaties faced such ambiguity and the factors of ambiguity were: 1. Lack of treaty annexes, 2. Obscurity of some articles of the treaty, 3. Existence of provisions contrary to legal principles, 4. Editing, phraseology, spelling, and translation errors. These cases have been examined and most of them were found to be correct, so the parliament has corrected the enactments as a result of the errors raised by the council.However, the council’s worthy role was not without flaw in this respect, since in some cases its declaration of ambiguity did not hold true, and in other cases, despite the contradiction between the Persian and nonPersian texts of a treaty, the parliament’s enactment was approved by the Guardian Council.