تاثیر ارتکاب فعل نامشروع زیان‌دیده بر مسئولیت مدنی در فقه امامیه و حقوق ایران

در فقه امامیه و حقوق ایران همواره بر لزوم جبران خسارات وارده بر افراد تاکید شده و مرتکب فعل زیان‌بار را مسئول این امر دانسته­اند. در عین حال برخی از عوامل نظیر دفاع مشروع و رضایت زیان‏دیده که به عنوان علل موجهه شناخته شده، حتی در صورت وجود ارکان سه‌گانه مسئولیت مدنی، جبران خسارت را منتفی می­سازد. یکی از مباحث مهم مسئولیت مدنی که کمتر مورد توجه قرار گرفته و ذیل همین موضوع قابل طرح است، آنکه چنانچه زیان دیده در جریان بروز خسارت مرتکب فعل نامشروعی شده باشد، ارتکاب این فعل نامشروع چه تاثیری بر مسئولیت مدنی خواهد داشت؟فقها و حقوقدانان گرچه در خلال مباحث خود با مصادیق این موضوع روبه‌رو شده و نسبت به هر مصداق حکمی متفاوت از دیگری صادر نموده اند، لیکن هیچ‌گاه مبحثی به صورت مستقل در این زمینه توسط ایشان مطرح نشده است. با بررسی دقیق این موضوع در منابع معتبر فقه امامیه و حقوق ایران می توان گفت چنانچه ارتکاب فعل نامشروع توسط زیان دیده بر رضایت ضمنی وی بر ورود خسارت نسبت به اموال دلالت ننماید و یا این فعل، اقدام به ورود خسارت نسبت به خود محسوب نشود و همچنین جبران خسارت به نفع مرتکب فعل نامشروع مخلّ نظام نباشد، ارتکاب این فعل تاثیری بر مسئولیت مدنی مرتکب فعل زیان‌بار نداشته و وی ملزوم به جبران خسارات وارده است.