مطالعه شیمی کانی‌ها و دما - فشارسنجی سنگ‌‌های کیانیت‌‌دار در مجموعه دگرگونی منطقه همدان

منطقه مورد بررسی در استان همدان و در همسایگی ژرف توده الوند در پهنه سنندج سیرجان قرار دارد. در همسایگی این توده انواع سنگ های دگرگونی مجاورتی و ناحیه ای از درجه پائین تا بالا وجود دارد که شامل انواع شیست ها، هورنفلس ها و میگماتیت هاست. گرچه سنگ های کیانیت دار از نظر وسعت، مجموعه سنگی عمده ای را تشکیل نمی دهند اما به صورت های گوناگون (هورنفلس، میگماتیت، رگه های کوارتزکیانیت) برونزد دارند. کیانیت در این سنگ ها همراه با کانی های دیگر دگرگونی از جمله آندالوزیت، سیلیمانیت، استارولیت و گاهی کردیریت به همراه زمینه ای از بیوتیت، مسکویت، کوارتز و گاهی پلاژیوکلاز یافت می شود. کیانیت های منطقه همدان را می توان از نظر چگونگی تشکیل به سه دسته اصلی تقسیم کرد: 1 کیانیت های موجود در متن سنگ، 2 کیانیت های رشد یافته در قالب پورفیروبلاست های آندالوزیت و 3 کیانیت های تبلور یافته در رگه های آلومینوسیلیکات دار. از آنجاکه رشد همزمان سه تایی یا دوتایی آلومینوسیلیکات ها در مقاطع نازک دیده نمی شود، می توان گفت که آلومینوسیلیکات ها در وقایع دگرگونی مختلف و در چند نوبت شکل گرفته اند. دگرگونی ناحیه ای منطقه بیشتر به نوع بوچان شباهت دارد، اما اضافه شدن کیانیت به مجموعه کانی شناسی سنگ ها در بعضی نقاط، مجموعه دگرگونی را متمایل به نوع بارووین کرده است. ترکیب گارنت های موجود در سنگ های مورد بررسی بیشتر در قطب آلماندناسپسارتین، ترکیب بیوتیت ها در محدوده ی سیدروفیلیت و ترکیب پلاژیوکلاز از نوع آندزین است و استارولیت های منطقه دارای ترکیبی غنی از آهن هستند. بر اساس دماسنجی با استفاده از تک کانی بیوتیت، بیوتیت های موجود در مزوسوم میگماتیت ها و هورنفلس های کیانیت دار دره سیمین به ترتیب میانگین دمایی در حدود 633 و 587 درجه سانتی گراد و بیوتیت های موجود در هورنفلس های کیانیت دار مریانج، دمای 483 درجه سانتی گراد را نشان می دهند. بر اساس دماسنجی به روش تبادل کاتیونی زوج کانی گارنت بیوتیت، میانگین دمای هورنفلس های کیانیت دار منطقه مریانج در حدود 524 درجه سانتی گراد و میانگین دمای میگماتیت ها و هورنفلس های کیانیت دار دره سیمین به ترتیب در حدود 618 و 580 درجه سانتی گراد محاسبه شد. در فشارسنجی با استفاده از سامانه های gpbq و gasp فشار میگماتیت ها ی کیانیت دار به ترتیب در حدود 3.8 و 4.1 کیلو بار برآورد می شود.

The study of mineral chemistry and thermobarometry of kyanite-bearing rocks in metamorphic complex of Hamedan area

The study area is located in Hamedan Province adjacent to Alvand plutonic body in the SanandajSirjan zone. Various contact and regional metamorphic rocks, from low to high grade exist in contact of Alvand plutonic body including schists, hornfelses and migmatites. Kyanitebearing rocks volumetrically are not widespread but occur as various outcrops (in migmatite, hornfels and quartzkyanite veins). Kyanite occurs in these rocks with minerals such as andalusite, sillimanite, staurolite and sometimes cordierite with a matrix of quartz, biotite and muscovite and sometimes plagioclase .In the Hamedan region, kyanites can be divided into three major types: 1 Kyanites in the rock matrix, 2 Kyanites pseudomorphs after andalusite porphyroblasts, and 3 Kyanites in aluminosilicates veins. Since, triple or diploid intergrowth of aluminosilicate are not seen in thin sections, it can be concluded that they formed in different stages of metamorphism. Regional metamorphism in the area resembles Buchantype metamorphism but addition of kyanite to mineral assemblages converted to Barroviantype metamorphism. The composition of garnet is plotted near almandine, biotite composition, often located in the field of siderophyllite ande composition of plagioclase crystals is andesine in these rocks and staurolite is ironrich. In thermometry by Ti and XMg in biotite, mesosome of migmatites show temperature of 633˚C and biotites in hornfelses show temperature 483˚C to 587˚C. In thermometry by cation exchange, garnet biotite (average temperature by all of the calibrations) temperature for hornfels is about 524˚C to 580˚C and for migmatite 618˚C, respectively. In barometry equilibrium thermodynamics method (GPBQ) gives pressure of 3.8 kbar and (GASP) method gives 4.1 kbar for mesosome of kyanitebearing migmatites.