بررسی کانی شناسی و شیمی کانی‌ها در سنگ‌های آندزیتی و مقایسه آن با میانبارهای ماگمایی درون آنها در منطقه قخلار (آذربایجان شرقی)

منطقه قخلار در شمال غرب شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. فعالیت های آتشفشانی پلیوکواترنر با طیف وسیعی از سنگ های آتشفشانی و آذرآواری وابسته با ترکیب بیشتر آندزیت تا انواع تحت اشباع از سیلیس (لوسیت بازانیت، لوسیت تفریت و تفریت) تقریباً همه واحدهای پیش از سنوزوئیک را پوشانیده است. سنگ های آندزیتی شامل فنوکریست های آمفیبول، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن در زمینه ریزبلورین و میکرولیتی هستند. یکی از بارزترین ویژگی های این سنگ ها حضور میانبارهای متفاوت زنولیتی و اتولیتی در آنها هست. در این پژوهش شیمی کانی ها و ویژگی های ماگمایی آندزیت میزبان و میانبارهای ماگمایی درون آنها بررسی شده است. انواع میانبارهای ماگمایی شامل میانبارهای همزاد (آندزیتی)، انباشتی و دیوریتی هستند که از نظر ویژگی های کانی شناسی تقریباً شباهت هایی را با سنگ میزبان آندزیتی نشان می دهند ولی از نظر بافتی با آنها متفاوتند. میانبار همزاد دانه ریزتر و میانبار دیوریتی دانه درشت تر از سنگ میزبان است و میانبار انباشتی نیز از تجمع بلورهای درشت مشابه با درشت بلورهای فرومنیزین آندزیت میزبان تشکیل شده است. ترکیب کلینوپیروکسن در سنگ آتشفشانی آندزیتی و میانبار انباشتی اوژیت تا دیوپسید و در میانبارهای همزاد آندزیتی و دیوریتی به ترتیب اوژیت و دیوپسید است. ترکیب پلاژیوکلاز در سنگ آندزیتی دربرگیرنده و میانبارهای درون آن از نوع آندزین است. بر اساس شیمی کانی ها ترکیب ماگما در آندزیت میزبان و میانبارهای همزاد و انباشتی از نوع نیمه قلیایی با خاستگاه قوس آتشفشانی است. اما میانبار دیوریتی با ترکیب قلیایی ویژگی های درون صفحه ای را نشان می دهد. بر پایه داده های کانی شناسی، بافتی و شیمی کانی ها در آندزیت میزبان و میانبارهای درون آن به نظر می رسد که میانبارهای همزاد و انباشتی از نوع اتولیت باشند. میانبار همزاد احتمالاً حاشیه به سرعت منجمد شده مخزن ماگمایی بوده است که طی حرکت ماگمای آندزیتی به سمت بخش های بالاتر قطعات گسیخته شده و به درون ماگمای آندزیتی سقوط کرده است. میانبار انباشتی نتیجه تجمع کانی های ماگمای آندزیتی در ا تاق ماگمایی است. در ارتباط با خاستگاه میانبار دیوریتی به نظر می رسد میانبار دیوریتی با سنگ میزبان آندزیتی بیگانه است و احتمالاً ماگمای آندزیتی هنگام گذر از درون سنگ دیواره دیوریتی بخش هایی از آن را کنده و با خود به بالا حمل نموده است.