کنترل کانیایی و زمین‌شیمیایی بر توزیع و تحرک عناصر جزئی و خاکی نادر در طی گسترش پهنه‌ی دگرسانی آرژیلیک: بررسی موردی از شمال خاور خاروانا، شمال باختر ایران

نفوذ توده های آذرین تونالیتی، گرانودیوریتی و کوارتز دیوریتی به سن الیگوسن به درون سنگ های آندزیتی، آندزی بازالتی و کربناتی کرتاسه در شمال شرق خاروانا (استان آذربایجان شرقی، شمال باختر ایران) باعث رخداد پهنه ی دگرسانی آرژیلیک گسترده به همراه اسکارن زایی شده است. بررسی های کانی شناسی نشان می دهند که پهنه دگرسان آرژیلیک حاوی کانی های کائولینیت، کوارتز، آلونیت، پیروفیلیت، روتیل، کلریت، جاروسیت، هماتیت، گوتیت و پیریت می باشد. بررسی های زمین شیمیایی آشکار می کنند که عواملی نظیر ph پایین، نسبت های بالای آب به سنگ، یون های همبافت کننده فراوان در سیالات گرمابی و سیستم زهکشی مناسب نقش مهمی در شستشوی عناصری نظیر ga، sc، hf، nb، th، ta، zr، y و reeها طی گسترش این پهنه ایفا کرده اند. الگوی توزیع reeهای به هنجار شده به کندریت دلالت بر جدایش و غنی شدگی lreeها نسبت به hreeها و رخداد بی هنجاری منفی eu و ce طی آرژیلیکی شدن آندزیت ها دارد. تغییرات بی هنجاری eu و ce، تخریب پلاژیوکلاز، فلدسپار پتاسیم و هورنبلاند به وسیله ی محلول های درون زاد و تولید اسیدسولفوریک حاصل از اکسایش پیریت به وسیله ی محلول های برونزاد در گسترش این سیستم دگرسان را پیشنهاد می کنند. ضرایب همبستگی بین عناصر دلالت بر نقش کنترل کننده اکسیدهای منگنز در تمرکز cu، pb، zn، cd و tl دارد. تمرکز reeها در این پهنه به وسیله ی فرایندهای جذب سطحی (کائولینیت)، روبش به وسیله ی اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی (هماتیت و گوتیت) و تثبیت در فازهای نئومورف (روتیل، جاروسیت و موسکویت ایلیت) کنترل شده است.