کانی شناسی و سنگ شناسی، سنگ های آتشفشانی گستره ی گل چشمه، جنوب نیشابور، شمال شرق ایران

گستره ی مورد بررسی در220 کیلومتری جنوب غربی مشهد، و 80 کیلومتری جنوب نیشابور و در گستره ای بین طول های شرقی30 '40 ˚58 الی30 '44 ˚58 و عرض های شمالی30 '47 ˚35 الی 00 '52 ˚35 قرار گرفته است و در پهنه ی ساختاری سبزوار قرار دارد. واحدهای زمین‌شناسی منطقه بیشتر شامل سنگ‌های آتشفشانی به سن ائوسن با ترکیب تراکیت،تراکی آندزیت و تراکی آندزیت بازالت بوده که در بعضی قسمت ها تحت تاثیر دگرسانی آرژیلیک، کربناتی و پروپیلیتیک قرار گرفته اند. فنوکریست های غالب در این سنگ ها کانی های پلاژیوکلاز، فلدسپات قلیایی، هورنبلند سوخته و پیروکسن است. بافت سنگ‌های آتشفشانی منطقه عمدتاً پورفیری با زمینه ریز دانه تا میان دانه است. تجزیه ی شیمیایی نشان دهنده ی ماهیت آهکی- قلیایی این سنگ هاست. غنی‌شدگی عناصر lile (به غیر از (ba و تهی شدگی عناصر hfse در این سنگ ها قابل مشاهده است. غنی شدگی عناصر lree نسبت به عناصر hree نشانه ی تشکیل ماگما در محیط فرورانش است که این خصوصیت نیز در سنگ های آتشفشانی منطقه ی گل چشمه به خوبی دیده می شود. نمودارهای زمین ساختی و ژئوشیمی سنگ های آتشفشانی منطقه بیانگر محیط زمین ساختی قوس آتشفشانی قاره ای است. نسبت پایین (la/yb)n (3/9-3/5) و (ce/yb)n (2/4 تا 7) نشان دهنده ی ذوب بخشی پایین و عمق کم تشکیل ماگما و کم بودن گارنت در خاستگاه است. به نظر می رسد که گدازه های منطقه گل چشمه از ذوب بخشی حدود 2 الی 5 درصدی گوه گوشته ای در عمق اسپینل-گارنت لرزولیتی با مقدار گارنت پایین به همراه آلودگی کم با پوسته ریشه گرفته اند.