زمین شناسی، دگرسانی، کانی‌سازی و ژیوشیمی محدوده ی خونیک، جنوب‌ بیرجند

منطقه ی خونیک در شرق ایران و در 106 کیلومتری جنوب بیرجند واقع شده است. پی جویی اولیه در این منطقه با پردازش داده های ماهواره ای آستر به روش نقشه برداری زاویه ی طیفی برای مشخص کردن زون های احتمالی دگرسانی صورت گرفت، که براساس مشاهدات صحرایی، نتایج رضایت‌بخشی را فراهم کرد. این گستره شامل برونزدهایی از آتشفشانی های پالیوسن- ایوسن بود که واحدهای متعدد نیمه عمیق با ترکیب حدواسط به حالت تلسکوپی در آن ها نفوذ کرده اند. دگرسانی با برخی از این واحد ها در ارتباط است. دگرسانی های اصلی شامل پروپیلیتیک، آرژیلیک و سریسیتیک می شوند. کانی سازی در سطح به‌صورت افشان و برش گرمابی مشاهده می شود. حداکثر مقدار پراکندگی عناصر طلا، نقره و آرسنیک در رسوب های آبراهه‌ای در مناطقی است که در بالادست آن زون های دگرسانی پروپیلیتیک، آرژیلیک- سیلیسی و برش گرمابی وجود دارند. گستره ی تغییرات عناصر در نمونه های ژیوشیمیایی بر مبنای سنگ به‌صورت زیر است: طلا 2 تا 4600 میلی گرم در تن، نقره 40 تا 9080 میلی گرم بر تن، آرسنیک 7 تا 134 گرم بر تن، مس 21 تا 601 گرم بر تن، ، سرب 4 تا 1485 گرم بر تن،. بیشترین میزان طلا و نقره در واحدهای هورنبلند مونزودیوریت پورفیری و مونزونیت پورفیری دیده می شوند. نوع کانی سازی که به صورت پراکنده و همراه با برش گرمابی است، گسترش دگرسانی‌ها و نیز ارتباط آن ها با سنگ‌شناسی و زمین‌شناسی ساختاری، نشانه ی حضور یک کانسار نوع طلای اپی ترمال است.