پتروژنز و دما- فشار سنجی سنگ های آذرین مافیک و اولترامافیک در مجموعه ی افیولیتی شرق بیرجند

سنگ های آذرین مافیک و اولترامافیک مورد بررسی، به یک مجموعه ی افیولیتی وابسته اند که در شرق بیرجند (بین سولابست در جنوب تا شمال گزیک در شمال) واقع شده است. نتایج نمودارهای کانی شناسی و ژیوشیمیایی نشان می دهد که گابروها و تعدادی از پریدوتیت ها به سری انباشتی ماگمای مورب زون گسترش یافته ی کف اقیانوس وابستگی دارند و تعدادی دیگر نیز از انواع دگرگون (تکتونیت ها) هستند. سری ماگمایی سنگ های آذرین مورد بررسی بر اساس نمودارهای ژیوشیمیایی تولییتی است. مشابهت الگوهای عناصر کمیاب در نمودارهای عنکبوتی نیز وابستگی این سنگ ها را به ماگمای بازالتی نوع مورب تایید می کند. نتایج دما - فشارسنجی تعدادی از این سنگ ها که بر اساس درجه بندی های مختلف محاسبه شده اند دماهایی بین 944 درجه ی سانتیگراد در گابروها تا 1294 درجه ی سانتیگراد در پریدوتیت ها بدست داده است. برای تبلور این سنگ ها، بر اساس محاسبات نرم افزار ترموکالک هلند و پاول، دماهایی بین 748 درجه ی سانتیگراد در گابروها تا 1282 درجه ی سانتیگراد در پریدوتیت ها و فشارهایی بین 46/17 در گابرو تا 7/24 و 6/33 کیلوبار در پریدوتیت ها به دست آمدند. اغلب این دماهای به دست آمده بخصوص دماهای ترموکالک برای تبلور این سنگ ها از ماگمای غنی از منیزیم نوع مورب در یک مرکز گسترش کف اقیانوسی منطقی می نماید.