شیمی کانی و دماسنجی کلریت‌های دایک‌های تاخیری کانسار مس-مولیبدن پورفیری سونگون، شمال غرب ایران

کانی های گروه کلریت دارای گستره وسیعی از ترکیب شیمیایی هستند که نشان دهنده شرایط فیزیکوشیمیایی تبلور آنهاست. در این پژوهش، از روش زمین دماسنجی کانی کلریت برای تعیین دمای دگرسانی دایک های تاخیری کانسارمس-مولیبدن پورفیری سونگون واقع در شمال غرب ایران استفاده شده است. براساس داده های ریزپردازشی، تغییرات ترکیبی کلریت بازتاب دهنده تفاوت شگرف در مقدار عناصر سیلیسیم، آلومینیوم، آهن و منیزیم در این دایک هاست. ترکیب شیمیایی کلریت‌های دایک های کوارتز دیوریت پورفیری (dk1a, dk1b)، دیوریت پورفیری (dk3) و ریزدیوریتی (mdi) در گستره ی پیکنوکلریت از نوع کلینوکلر و دایک های کوارتز دیوریت پورفیری (dk1c) در گستره پنین ازنوع شاموزیت قرار دارند. کلریت های دایک های کوارتز دیوریت پورفیری (dk1a, dk1b, dk1c) و دیوریت پورفیری (dk3) غنی‌شدگی از mg-کلریت و دایک ریزدیوریتی (mdi) غنی‌شدگی از fe-کلریت داشته و در رده کلریت‌های سه هشت وجهی قرار دارند. میانگین دمای تشکیل کلریت های دایک های کوارتز دیوریت پورفیری dk1a, dk1b, dk1c، و دیوریت پورفیری (dk3) و ریزدیوریتی (mdi) به ترتیب 287،133،237،221 و 174 درجه سانتی گراد است. این دما اشاره به اثر سیال های گرمابی در تشکیل کلریت دارد و نشان می دهد که کلریت های منطقه مورد بررسی را می توان با عملکرد اثر سیال های داغ شکل گرفته از ماگما در ارتباط دانست. روابط میان مقدار sio2 و دمای تبلور در دایک های تاخیری سونگون همبستگی معکوس و شدیدی نشان می دهند، به طوری که کلریت های با دمای بالا در این دایک ها مقدار si کمتری نسبت به کلریت های متبلور شده در دماهای پایین دارند. از این‌رو، مقدار سیلیس کلریت این دایک ها می‌تواند شاخصی از دمای تبلور آن‌ها باشد. کلریت ها دارای تغییرات ترکیبی و جانشینی های اتمی مشخصی هستند که بازتابی از دمای تبلور آن هاست.

mineral chemistry and chlorite thermometry of late dykes in sungun cu-mo deposit, north west of iran

chlorite group minerals have a wide range of chemical composition that reflect their physical and chemical conditions of crystallization. in this research, the chlorite mineral geothermometry method has been used to determine the alteration temperature of delay dykes in sungun copper-molybdenum porphyritic deposit, located in the northwest iran. based on the microprobe data, the compositional changes of chlorite reflect a large differences in the content of silicon, aluminum, iron and magnesium elements in these dykes. the chemical composition of the chlorites in quartz diorite porphyry (dk1a, dk1b), diorite porphyry (dk3) and microdioritic (mdi) dykes placed in picnochlorite range of type clinochlor and quartz- dioritic dykes (dk1c) are in the penin range type of chamosite. chlorite in quartz diorite porphyry (dk1a, dk1b, and dk1c) and diorite porphyry (dk3) dykes enrichment in the mg-chlorite and microdioritic (mdi) dykes enrichment in the fe-chlorite and are classified as trioctahedral chlorites. according to different geothermometric methods, chlorite minerals in quartz diorite porphyry (dk1a, dk1b, and dk1c), diorite porphyry (dk3) and microdioritic (mdi) dykes, have formed at temperatures of 237°c, 217°c, 115°c, 276°c and 247 °c respectively. these temperatures show the effect of hydrothermal fluids in the formation of chlorite and show that the chlorites of the studied area can be related to the effect of hot fluids originating from magma. the relationships between the sio2 content and the crystallization temperature in sungun late dykes show an inverse and strong correlation; so that high temperature chlorites in these dykes have lower si content than chlorites crystallized at low temperatures. therefore, the silica chlorite content of these dykes can be an indicator of their crystallization temperature. chlorites have specific compositional changes and atomic substitutions that reflect their crystallization temperature.